3 Tekenen van passief gedrag

Passief gedrag, wat is dat eigenlijk? En wat zijn er de gevolgen van? Kan een passieve houding stress opleveren? In dit artikel staat passief gedrag centraal. Daarmee bedoel ik een niet-assertieve houding. 

Allereerst, assertiviteit

Wat heeft passief gedag met assertiviteit te maken? Daar krijg je zo meer over te horen. Laten we eerst eens kijken wat het inhoud om assertief te zijn. Leren om assertiever te worden is zeer belangrijk om een leven zonder stress te leiden. Assertiviteit betekent eigenlijk dat je in jezelf vertrouwt en kiest voor jezelf, zonder daarbij een ander te schaden. Voor iemand die totaal niet assertief is klinkt dit als egoïsme, maar dat is het niet. Het heeft geen zin om jezelf te laten ondersneeuwen om een confrontatie te vermijden.

Een assertieve houding wordt gekenmerkt door opkomen voor jezelf, jouw mening en jouw standpunten. Dit doe je terwijl je de ander in zijn of haar waarde laat. Onzekere, introverte of agressieve personen hebben veelal moeite met het aannemen van een assertieve houding. Respecteer jezelf en de ander. Daar is iedereen bij gebaat.

Het tegenovergestelde van assertief

Niet-assertief gedrag is vanzelfsprekend het tegenovergestelde van assertief gedrag. Er zijn twee vormen:

• Agressief gedrag (soms passief-agressief gedrag)
• Sub-assertief gedrag

Als ik spreek over passief gedrag bedoel ik eigenlijk sub-assertief gedrag. Als je dit gedrag vertoont cijfer je jezelf makkelijk weg. Je vermijdt conflicten en laat gemakkelijk over je heen lopen. Je zegt wat anderen willen horen en doet wat je denkt dat zij van je verwachten. Je eigen emoties? Die stop je diep weg en zul je niet snel delen met een ander. Kortom, je zegt vaker ‘nee’ tegen iets dat je zelf wilt dan tegen iets van een ander.

Agressief gedrag komt voort uit een gebrek aan respect voor de ander. Een dominante houding, je stem verheffen, een ander niet laten uitpraten, een ander beschuldigen, niet luisteren en zelfs bedreigen of fysiek geweld toepassen zijn uitingen van agressief gedrag. Dan is er ook nog een ander soort agressief gedrag: passief-agressief. Als je een passief-agressieve houding aanneemt dan zie je anderen als daders en jezelf als slachtoffer.

Maar in plaats van openlijk tegen dingen in te gaan probeer je passief toch je zin te krijgen. Je zegt ‘ja’ maar doet ‘nee’. Je zegt bijvoorbeeld dat je wat gaat doen, maar je gaat het niet doen en gebruikt als excuus dat je het bent vergeten. Of je doet het wel, maar zo slecht dat je hoopt dat de ander het geen tweede keer meer zal vragen. Ook manipuleren of anderen de schuld geven zijn tekenen van passief agressief gedrag.

Wat is passief?

Passief is het tegenovergestelde van proactief. Passief betekent dat je afwacht op wat je overkomt. Je neemt geen initiatief en laat de dingen op zijn beloop. Je bent reactief aan het handelen.

De gevolgen van passief gedrag

Als je een passieve houding aanneemt zal je snel merken dat je nergens meer invloed op hebt. Door je eigen mening en ideeën onderbelicht te laten praat je niet echt mee en krijg je dus geen invloed. Door constant anderen naar de mond te praten versterk je de ideeën en standpunten van anderen, ten koste van die van jou. Met andere woorden, anderen gaan dan bepalen wat er gebeurd en hoe. Voor je het weet doe je alleen nog maar wat anderen van je verwachten.

Drie signalen van passief gedrag

Wil jij zeker weten dat je geen passief gedrag vertoond? Lees hieronder meer over de 3 signalen waaruit blijkt dat je een niet-assertieve houding hebt aangenomen in het leven. Als dat zo is, dan is het hoog tijd om te veranderen.

1. Alles over je heen laten komen

Laat jij alles over je heen komen? Kom je niet op voor je eigen mening, standpunten en ideeën? In groepen is er altijd wel iemand die de leiding op zich neemt. De meest dominante figuur neemt vaak deze taak waar. De rest luistert en respecteert de leider, maar geven wel hun eigen inzichten, ideeën en meningen weer. Maar er is ook vaak iemand in de groep die niet van zich laten horen. Die stilletjes toeziet hoe alles wordt bepaald en afgesproken. Ben jij zo iemand?

Alles zijn gang laten gaan is een teken van niet-assertief gedrag. Vroeg of laat zal je merken dat je nergens meer invloed op hebt. Je moet staan voor je eigen keuzes, anders gaat iemand anders keuzes voor jou maken.

Als jij typisch iemand bent die meegaat in wat anderen zeggen en verwachten, dan ben je misschien een stuk passiever dan je dacht. Het is belangrijk om voor jezelf op te komen, zonder daarbij het respect van een ander te schaden. Jouw mening is net zoveel waard als die van een ander.

2. Last van besluiteloosheid

Geen keuzes kunnen maken is een ander symptoom van passief gedrag. Je bent misschien bang dat iemand anders een andere keuze zou maken, en daarom beslis je liever niet. Het zou kunnen dat jouw keuze iemand voor de borst stuit. Zodoende maak je liever helemaal geen keuze, of wacht je net zo lang tot er niks meer te kiezen valt. Het gevolg: uitstelgedrag en keuzestress.

Last van besluiteloosheid is een typisch kenmerk van een passieve, afwachtende houding. Soms is het beter om wél een keuze te maken. Liever dat jij een keuze maakt dan dat iemand anders de keuze voor jou maakt.

Onthoud, niemand is perfect. Iedereen maakt weleens een foute keuze.

3. Niet voor jezelf opkomen

Een overduidelijk symptoom van passief gedrag is niet opkomen voor jezelf. Er zijn mensen die zelfs als ze beledigd worden nog niet van zich laten horen. Het is erg lastig als passief persoon om op een agressieveling te reageren. Als passief persoon ben je waarschijnlijk conflict-vermijdend, terwijl de agressieveling conflict georiënteerd is en dus juist de confrontatie opzoekt. Door een niet-assertieve houding aan te nemen wordt contact met anderen moeilijker, zowel op werk als privé kunnen problemen ontstaan.

Herken jij jezelf in het bovenstaande stuk? Onthoud dan goed dat wat jij voor jezelf als agressief beschouwt waarschijnlijk gewoon assertief is. Dus als jij een keer van je afbijt voel je je misschien agressief, maar je bent juist goed bezig. Je bent assertief. Het voelt waarschijnlijk onwennig en je zal reacties krijgen uit je omgeving, maar het is noodzakelijk om assertief te zijn. Je moet voor jezelf kunnen opkomen. Als passief persoon onderschat je jezelf en overschat je de rest.

Gevolgen van assertief gedrag

Eigenlijk is er dus maar één oplossing: assertief worden. Assertieve mensen zijn over het algemeen zelfverzekerder en gelukkiger, zowel in hun privé- als werkleven. Als je constant bezig bent met wat anderen willen en verwachten dan gaat dat veel stress opleveren.

Durf voor jezelf te kiezen. Laat van je horen. Deel je mening. Uit je emoties. En maak keuzes waar jij achter staat. Door zelf de regie weer terug te winnen over je eigen leven kan je juist veel voor jezelf en anderen betekenen. Dat geeft zo’n goed gevoel!

Bonus: Wat te doen om iemand met een passieve houding aan te moedigen

Als klein extraatje wil ik graag nog een stuk met je delen wat dieper ingaat over hoe jij het beste uit anderen naar boven kan halen. De onderstaande principes zijn onmisbaar als je de leiding hebt over een team.

Als teamleider of manager zijn dit de principes die je moet hanteren om het beste uit je mensen naar boven te halen:

1. Toon respect voor andermans mening. Zeg nooit “Je zit ernaast”.
2. Toon lof en eerlijke waardering.
3. Creëer een uitdaging. Mensen willen aangespoord worden om zichzelf te bewijzen. Bovendien, saaie omgevingen kunnen leiden tot een bore-out.
4. Als je ongelijk hebt, geef het snel en met empathie toe.
5. Toon sympathie tegenover de ideeën en wensen van anderen.
6. Wees altijd vriendelijk.
7. Laat de ander vertellen.
8. Benoem problemen indirect.
9. Praat over je eigen fouten voordat je een ander kritiek geeft.
10. Stel vragen in plaats van directe orders te geven.
11. Respecteer de ander. Laat de ander in zijn waarde.
12. Geef de ander een reputatie om waar te maken. Voorbeeld: “Jij bent altijd de snelste als het gaat om rapportages maken. Ik hoop dat ik nogmaals een beroep op je vaardigheden mag doen?”
13. Als iemand een fout maakt, doe het dan voorkomen alsof het eenvoudig te herstellen is.
14. Vraag jezelf af wat de ander echt wilt. Wees empathisch.
15. Wanneer je een verzoek doet, breng het dan zo dat duidelijk het voordeel voor de ander blijkt. Iemand gaat pas voor je lopen als hij of zij er ook zelf beter van wordt.

Als je op deze manier handelt kan je jezelf profileren als leider en zullen mensen je aardiger vinden. Handelen volgens deze principes maakt jou niet alleen een beter mens, het haalt ook werkelijk het beste in anderen naar boven.