Hoe herken je een burn-out?

Een burn-out tijdig herkennen kan het verschil maken. Misschien lees je dit voor jezelf, of misschien wil je juist wel meer leren over het herkennen van een burn-out bij anderen. Hoe dan ook is het erg goed dat je deze stap hebt gezet en dat je wilt leren hoe je een burn-out voorkomen kunt.

Burn-out herkennen – samenvatting

  • Ben je al langer dan een halfjaar overspannen? Dan spreken we van een burn-out.
  • Herken chronische stress symptomen tijdig om ernstige schade aan je gezondheid te voorkomen.
  • Een burn-out kent 12 fases, van de sterkte behoefte om jezelf te bewijzen tot aan complete uitputting.
  • Let op gebeurtenissen, verplichtingen en problemen in je leven – deze kunnen voor tijdelijke extra stress zorgen.
  • Schenk extra aandacht aan de signalen van burn-out als je vaak ziek bent, weinig sociale steun ervaart en als je geen nee kunt zeggen.

Van stress, naar overspannenheid, naar burn-out

Spanning hoort bij het leven. Als mens kunnen we overigens best goed omgaan met tijdelijke spanning. Nadat de spanning is verdwenen kunnen we herstellen en zijn we klaar voor de volgende uitdaging. Maar als je lange tijd onder teveel stress en spanning staat, lukt het niet meer om hier op goede wijze mee om te gaan.


Hoe krijg je wat je wilt?

Download ons gratis eBoek Hoe Je Krijgt Wat Je Echt Wilt.

Stap uit je hoofd – en geniet van een ontspannen leven.

Meer dan 35.000 keer gedownload!

“Interessant, boeiend en leerzaam! Het geeft me ontzettend veel steun. Wat ben ik blij dat ik dit gevonden heb. Het verrijkt echt mijn leven!”

Hoe je alles krijgt wat je wilt


Er wordt misschien teveel van je gevraagd, of je wilt zelf teveel. De omstandigheden zitten tegen, zoals financiële problemen of relatieproblemen. Misschien ervaar je weinig hulp van vrienden of familie.

Dit zijn allemaal redenen die voor extra stress kunnen zorgen. Als het niet lukt om iets aan de situatie te veranderen, of om er anders mee om te gaan, dan volgt mogelijk overspanning. Je verliest het overzicht en raakt de grip op je leven kwijt. Het lukt niet langer om dagelijkse activiteiten uit te voeren. Als dit lang genoeg zo doorgaat kom je uiteindelijk in een burn-out terecht.

Herken je het volgende?

  • Mentale vermoeidheid
  • Lichamelijke vermoeidheid
  • Vaak hoofdpijn
  • Prikkelbaar en snel geïrriteerd
  • Een opgejaagd gevoel
  • Piekeren
  • Moeite met concentreren
  • Moeite met dingen onthouden
  • Hartkloppingen
  • Maagklachten

Als je deze symptomen herkent heb je teveel stress in je leven. Mogelijk heb je het gevoel geen grip meer te hebben op je leven. Verplichtingen en werk zijn teveel gevraagd. Je hebt er de puf niet meer voor. Je voelt je op; zowel mentaal als lichamelijk. De stressklachten zijn dermate ernstig dat ze je dagelijks leven belemmeren en activiteiten bemoeilijken.

Duren de stressklachten al enkele maanden, dan is er mogelijk sprake van overspannenheid. Duren de klachten zelfs al langer dan 6 maanden? Dan is er mogelijk sprake van een burn-out.

Heb je al een halfjaar of langer last van:

  1. Drie of meer stressklachten, zoals hierboven beschreven.
  2. Het gevoel dat je de problemen in je leven niet meer aankunt. Je voelt je machteloos en alsof je geen controle hebt over je leven.
  3. Het lukt niet langer om gewone bezigheden goed uit te voeren.

Het is dan aan de raden dat je jouw huisarts bezoekt voor verder onderzoek. Het is extreem gevaarlijk om te lang met (chronische) stressklachten te blijven rondlopen. Schakel professionele hulp in.

Een overzicht van burn-out signalen

Een burn-out kenmerkt zich door fysieke en emotionele uitputting, cynisme, verandering van persoonlijkheid, gevoelens van ineffectiviteit en gebrek aan voldoening.  

Schenk aandacht aan de volgende signalen om een burn-out tijdig te herkennen.

Signalen van fysieke en emotionele uitputting:

  • Chronische vermoeidheid: In het begin zul je sneller vermoeid zijn en een gebrek aan energie ervaren. Uiteindelijk zul je je volledig vermoeid voelen, zowel emotioneel als fysiek. Je krijgt niks meer gedaan.
  • Slapeloosheid: Het begint met moeite met inslapen en het wordt naarmate de burn-out vordert steeds erger. Tot je nauwelijks nog de slaap kunt vatten, ondanks dat je doodop bent.
  • Vergeetachtigheid: Een gebrek aan focus en vergeetachtigheid zijn signalen van overmatige stress. Als dit aanhoudt kun je op den duur zo verstrooid raken dat je werk eronder lijdt.
  • Fysieke symptomen: Pijn op de borst, hartkloppingen, kortademigheid, maagklachten, duizeligheid en hoofdpijn zijn enkele van de fysieke signalen van een beginnende burn-out.
  • Vaker ziek: Je lichaam heeft weinig energie over, hierdoor is je immuunsysteem verzwakt en ben je vatbaarder voor ziektes. Ben je de afgelopen tijd vaker en sneller ziek geweest?
  • Verminderde of vermeerderde eetlust: In het begin zul je mogelijk minder honger hebben dan normaal. Later kun je zelf helemaal je eetlust verliezen, met als gevolg gewichtsverlies. Het komt ook voor dat men juist meer gaat eten. Let dus op jouw eetpatroon en of dit is verandert de afgelopen tijd.
  • Angstgevoelens: Milde symptomen van angst en zorgen zijn gebruikelijk bij een beginnende burn-out. Hoe erger de burn-out symptomen des te angstiger je mogelijk wordt. Angst kan zelfs je dagelijks functioneren ernstig belemmeren.
  • Depressie: In het begin ben je misschien wat cynischer of sarcastischer dan normaal. Als de burn-out doorzet kun je op den duur in een volledige depressie terecht komen en jezelf nutteloos vinden. Je hebt het idee dat alles zinloos is en je voelt je machteloos.
  • Woede: Je bent in het begin snel geïrriteerd en hebt een kort lontje. In latere stadia van een burn-out kan dit leiden tot verhitte argumenten en woede-uitbarstingen.

Signalen van cynisme

  • Vermindert plezier: In het begin lijkt het onschuldig; je hebt misschien niet zoveel zin om naar je werk te gaan of je wilt graag weer naar huis. Zonder hulp kan vermindering van plezier doorsijpelen naar andere aspecten van je leven, zoals minder zin om met vrienden iets leuks te doen. Op het werk vermijd je mogelijk nieuwe projecten of conversaties met collega’s.
  • Pessimisme: Je houding verandert. Je wordt een ‘glas half leeg’-persoon en ziet sneller de negatieve kant van iets in. In een later stadia van de burn-out kan dit zelfs omslaan naar gebrek aan vertrouwen in jezelf en anderen, je vertrouwt niemand meer en hebt geen hoop op een goede uitkomst.
  • Isolatie: In het begin heb je misschien minder zin om de deur uit te gaan. Later zul je zelfs boos kunnen worden als iemand je belt. Je vermijdt conversaties en meld jezelf ziek zodat je niet naar werk hoeft te gaan. Je voelt je niet langer verbonden met de mensen om je heen. Je reageert niet meer op WhatsAppjes en belt mensen niet terug.

Signalen van gevoelens van ineffectiviteit en gebrek aan voldoening.  

  • Gevoelens van hopeloosheid: Dit komt overeen met wat er omschreven staat in het stukje over pessimisme en depressiviteit. Je hebt het gevoel dat dingen niet goed gaan. Je verliest de controle en voelt je machteloos. Als de burn-out vordert zal dit kunnen uitmonden in het gevoel dat niks wat je doet uitmaakt.
  • Prikkelbaar: Als je minder effectief bent kan dit zich uiten in het hebben van een kort lontje. Je voelt je onbelangrijk of niet nuttig en dat maakt je prikkelbaar. Snauwen en kortaf reageren zijn de eerste signalen. Je korte lontje kan lange termijn gevolgen hebben voor je relaties en carrière.
  • Verminderde prestaties: Ondanks dat je overuren werkt kun je niet meer voldoen aan de eisen van het werk. Onvoltooide projecten en slordigheden zijn signalen van verminderde prestaties. Je voelt je overweldigd door het werk, wat eindeloos lijkt te zijn.

De 12 fases van een burn-out

De Duits-Amerikaanse psycholoog Herbert Freudenberger was één van de eersten die een beschrijving van de symptomen van uitputting gaf en een omvattende studie over burn-out schreef. Hij beschreef de 12 stadia van een burn-out, herken jij één van deze stadia?

De 12 fases van een burn-out
De 12 fases van een burn-out, aldus Herbert Freudenberger
  1. Sterke behoefte om zich te bewijzen: De persoon wilt zijn waarde constant duidelijk maken. Vooral de beste werknemers overkomt dit. Extra verantwoordelijkheden worden gretig aangenomen.
  2. Nog harder werken. In de volgende fase gaat het individu nog harder werken. De ‘uit-knop’ lijkt niet meer te bestaan.
  3. Veronachtzaming eigen behoeften en wensen: Onregelmatig slapen en eten zijn indicatoren van deze fase. Net als het gebrek aan sociale interactie.
  4. Verdringen van conflicten en behoeften: Het individu zal in deze fase zijn problemen wegwuiven en bagatelliseren. Desondanks ontstaat een dreigend, paniekerig gevoel.
  5. Herinterpretatie van waarden: Alles wat voorheen waardevol was wordt herzien. De nieuwe waarden zijn enorm vertekenend. Vrienden en familie worden aan de kant geschoven. Hobby’s zijn niet meer relevant. Alle focus ligt op het werk.
  6. Ontkenning van ontstane problemen: Sociaal contact wordt moeilijker, er ontstaat een cynische of soms zelfs agressieve houding. De ontstane problemen worden gezien als gevolgen van werk, niet vanwege andere gebeurtenissen in het leven die mogelijk zelf gecreëerd zijn.
  7. Afzondering en isolatie: Het sociale leven van het individu bestaat praktisch niet meer. De drang om comfort te vinden via alcohol of drugs neemt drastisch toe.
  8. Zichtbare gedragsverandering: De veranderingen in gedrag zijn nu goed zichtbaar, vrienden en familie maken zich zorgen.
  9. Verlies van gevoel van de eigen persoonlijkheid: Het individu ziet zichzelf en anderen niet langer als waardevol. Eigen behoeften zijn totaal niet meer duidelijk.
  10. Innerlijke leegte: Er ontstaat een innerlijke leegte die wordt opgevuld door overmatig eten, alcohol, drugs, seks of extreme activiteiten.
  11. Depressief: Het gevoel verloren en onzeker te zijn. De eerst symptomen van uitputting zijn zichtbaar. De persoon ziet enkel een grimmige toekomst voor zich.
  12. Burn-out syndroom: De volledige uitputting slaat nu toe, mentaal en fysiek is het individu op. Volledige aandacht voor burn-out herstel is nodig.

Zoals je kunt zien variëren de symptomen van een burn-out van mild tot extreem. Let vooral op de subtiele signalen van een burn-out en luister naar vrienden, familie en collega’s die je vaak zien. Zij pikken mogelijk makkelijker signalen op die jij verdringt of ontkent.

Voorkomen is beter dan genezen en dat is zeker waar voor een burn-out. Denk niet te licht over de eerste signalen van chronische stress. Nú is het moment om preventieve actie te ondernemen.

Extra opletten voor..

Stressvolle gebeurtenissen

Heb je onlangs ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt?

  • Verhuizen
  • Nieuwe baan
  • Ernstige ziekte van naaste
  • Trouwen
  • Overlijden van naaste
  • Krijgen van een kind

Deze gebeurtenissen kunnen extra spanning veroorzaken. Let extra op de subtiele signalen van teveel chronische stress gedurende deze periodes.

Verplichtingen

Verplichtingen zijn er in vele vormen – sommige dingen moet je doen en sommige dingen wil je zelf doen. Denk aan de zorg voor kinderen, hobby’s, sporten, het volgen van een opleiding, zorgen voor een ziek persoon of zorgen voor een oudere (mantelzorg).

Zijn er afgelopen tijd veel verplichtingen bijgekomen, of vraagt een verplichting meer tijd en energie van je? Houd dit in de gaten. Want als je teveel bezig bent met wat je moet en wilt is er minder tijd voor herstel en ontspanning.

Problemen

We hebben het over problemen als de dingen niet gaan zoals je zou willen, denk aan: ruzie met je partner, problemen met de gezondheid, geldtekort of schulden.

Problemen leveren altijd extra stress op. Je wilt ze namelijk vermijden, oplossen of ermee leren omgaan. Als je jezelf overweldigt voelt door problemen verlies je het gevoel van controle en ontstaat een gevoel van machteloosheid. Laat problemen niet te lang sudderen. Beslis in een vroeg stadium wat je gaat doen: vermijden, oplossen of ermee leren omgaan.

Risicofactoren voor burn-out

Er zijn geen bepaalde type mensen die extra kans maken op burn-out. In principe kan iedereen een burn-out krijgen. Toch zijn er enkele factoren die extra aandacht vereisen. Je maakt meer kans op een burn-out als je:

  • Vaak ziek bent geweest de afgelopen tijd.
  • Als je al eerder overspannen bent geweest of een burn-out hebt gehad.
  • Als je niet weet hoe je dingen moet regelen.
  • Als je weinig sociale steun van vrienden en familie ervaart.
  • Als je problemen uit de weg gaat.
  • Als je alles goed wilt doen (perfectionisme).
  • Als je geen ‘nee’ kunt zeggen.

Burn-out herkennen bij anderen

Je kunt een burn-out bij anderen veelal herkennen aan veranderingen in gedrag. Let vooral op de volgende signalen:

  • Onverzorgd uiterlijk
  • Verslonzen van het werk
  • Gebrek aan creativiteit
  • Gebrek aan humor
  • Te laat komen op werk
  • Vroeg weggaan van werk
  • Gebrek aan solidariteit
  • Gebrek aan flexibiliteit
  • Verminderde productiviteit

Conclusie

Herken jij één of meer van de genoemde signalen bij jezelf of anderen? Schroom dan niet om professionele hulp in te schakelen. Praat erover met mensen die je vertrouwt. Zorg voor verminderde werkdruk op je werk, zeg dat het erg druk is.  Nu kun je namelijk nog een burn-out voorkomen.

 


Wil jij minder stress?

Volg dan deze online cursus Nooit Meer Zorgen of Stress.

Laat alle zorgen en stress los.

Meer dan 15.000 cursisten gingen je voor!

“Je cursus was super – een gouden greep. Niets bracht rust en ontspaning in mijn leven. Maar met jouw cursus is het mij gelukt!”

Laat al je zorgen los


 

Bronnen:

https://www.thuisarts.nl/overspannen/ik-heb-burn-out

https://www.ggznieuws.nl/home/herken-de-eerste-symptomen-van-een-burn-out/

https://www.scientificamerican.com/article/burned-out/ (betaalde bron)

Over de schrijver 

Sander

Dit artikel is geschreven door Sander, gastauteur en stresscoach en ervaringsdeskundige.

Over deze website
Newstart is gespecialiseerd in persoonlijke groei.

Meer dan 15.000 cursisten hebben we inmiddels geholpen met een gelukkig en succesvol leven.

Wat wil jij?
Wil jij meer zelfvertrouwen, minder stress, betere relaties, leuker werk, meer geluk en meer succes?
Deze Online Trainingen gaan je helpen!

Meer over
Meer over Newstart
Ervaringen van cursisten

Ontdek Het Geheim


Hoe krijg je wat je ècht wilt?


ONS GRATIS EBOEK

35.000 Lezers gingen je voor


Ook leuk om te lezen:

Reageer op dit artikel

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
>