Omgaan met angst op slimme wijze

Angst en stress worden vaak met elkaar vergeleken. Maar wat is angst nou eigenlijk precies? Is angst hebben zinvol? Hoe kan je omgaan met angst?

Wat is het nut van angst?

Je zou het misschien niet geloven, maar angst heeft een nut. Elke emotie heeft namelijk het doel om iets te bereiken: gevoelens van liefde brengen mensen dichter bij elkaar, woede zorgt ervoor dat je jezelf beschermt en angst heeft als doel om gevaar te vermijden.

Elke emotie heeft een functie

Een gevoel van angst zorgt er dus voor dat men een bepaalde situatie vermijdt. In een ver, ver verleden was dit nuttig: onze verre voorouders moesten vluchten of vechten tegen wilde dieren. Angst had toen een zeer nuttige functie, het hielp namelijk om weg te vluchten van reëel gevaar. In die zin heeft angst de mens doen helpen om te overleven.

Vandaag de dag ligt dit wat gecompliceerder. Er zijn zeker nog situaties te bedenken waar je door middel van vluchten jezelf in veiligheid kan brengen. Maar er zijn ook tal van situaties te bedenken waarbij vermijdingsgedrag niet functioneel is.

Wat is het verschil tussen stress en angst?

Angst gaat eigenlijk altijd gepaard met stress. Stress in het menselijk lichaam zorgt namelijk voor de bekende ‘vecht of vlucht’-reactie. Stress komt altijd voor bij angst. Daarentegen kan je wel stress zonder angst ervaren.


Hoe krijg je wat je wilt?

Download ons gratis eBoek Hoe Je Krijgt Wat Je Echt Wilt.

Stap uit je hoofd – en geniet van een ontspannen leven.

Meer dan 35.000 keer gedownload!

“Interessant, boeiend en leerzaam! Het geeft me ontzettend veel steun. Wat ben ik blij dat ik dit gevonden heb. Het verrijkt echt mijn leven!”

Hoe je alles krijgt wat je wilt


Als je werkelijk wilt leren omgaan met angst is het van belang dat je dus ook je onderliggende stressoren aanpakt. Later in dit artikel leer je hoe je de vecht of vlucht-reactie kunt verzachten of deels kunt uitschakelen.

Niveaus van angst

Er zijn drie verschillende niveaus van angst:

  1. Angsten waar men mee kan leven of mee kan leren omgaan.
  2. Angsten die het dagelijks leven verpesten en die niet zomaar losgelaten kunnen worden.
  3. Angsten die de levenskwaliteit in ernstige mate aantasten en veelal gezond functioneren belemmeren.

Angsten waar men mee kan leven of mee kan leren omgaan

Dit zijn ‘kleine’ angsten, zoals bang zijn voor de tandarts of spinnen. Je kan er bang voor zijn, maar deze angst hoeft nog niet je dagelijks functioneren te belemmeren.

Angsten die het dagelijks leven verpesten en die niet zomaar losgelaten kunnen worden. Dit zijn al wat ‘zwaardere’ angsten, het is lastiger om hiermee om te gaan of ze los te laten. Denk aan angsten zoals: vliegangst, ziekte om verlaten te worden of angst voor kritiek.

Angsten die de levenskwaliteit in ernstige mate aantasten en veelal gezond functioneren belemmerenDeze ernstige angsten gaan soms gepaard met dwangneuroses, depressie, borderline of fobieën. Voorbeelden van deze angsten zijn: angst om gekwetst te worden, angst voor de dood of angst voor mensen. Deze angsten zorgen ervoor dat men zich constant onveilig en bedreigd voelt. Er is dus sprake van een soort chronische ‘vecht of vlucht’-reactie.

‘Nep-angst’ en het ontstaan van angststoornissen

Omgaan met angst wordt een probleem zodra je frequent angstig wordt van ingebeeld gevaar. Er is dan geen echt gevaar, dus is er sprake van een soort ‘nep-angst’. Uiteraard is de angst die gevoeld wordt echt, maar er dreigt geen werkelijk gevaar.

Gezonde angst is anders. Deze angst kan daadwerkelijk helpen om gevaar te vermijden of ervan te vluchten. Na het verdwijnen van ‘echte’ angst keert het lichaam weer terug naar een status van rust. Het hart komt weer tot rust, er stroomt weer bloed naar de organen in de maag, enzovoorts.

Maar in het geval van ‘nep-gevaar’ blijft de reële dreiging vaak hangen. Een onveilig en bedreigd gevoel zal dan niet verdwijnen, zodoende zal ook de vecht of vlucht-reactie niet verdwijnen. Zoals je wellicht weet kan chronische stress akelige problemen veroorzaken, zoals darmklachten, verminderd immuunsysteem en zelfs hartklachten.

Ontstaan van angststoornissen

Als ingebeeld gevaar niet wordt overwonnen kan er een angststoornis ontstaan. Dit komt omdat er een gedachte is die voor angst zorgt. Als mens reageer je op het ingebeelde gevaar, je lichaam maakt zich klaar om te vluchten. Dit vluchtgedrag wordt versterkt in het orthosympatisch zenuwstelsel: blijkbaar is er dus echt een gevaar om van te vluchten.

Als gevolg ga je in het vervolg waarschijnlijk weer vluchten van ingebeeld gevaar, je krijgt namelijk prikkels vanuit je lichaam dat er echt gevaar is. Dit zorgt voor spanning en stress, wat voor een gevoel van onbehagen en onveiligheid zorgt. Wat nogmaals het idee versterkt dat er inderdaad gevaar was. Zo kan een angststoornis ontstaan.

De Angst-vragenlijst

Ben je bereid om jouw angst te onderzoeken? Wil jij je angsten onder de loep leggen?

Om erachter te komen of jouw angsten echt of ingebeeld zijn, kun je onderstaande vragenlijst gebruiken.

  • Is er echt gevaar, of is het gevaar ingebeeld?
  • Hoe groot is de kans dat dit gevaar zich echt voordoet?
  • Waar ik bang voor ben, kan mij dat schade doen?
  • Hoeveel mensenlevens, levensjaren of geld kan deze schade kosten?
  • Is de schade dus levensbedreigend?
  • Is de schade te herstellen of omkeerbaar? Zo ja, hoeveel tijd en/of geld zou dat kosten?

‘Vecht of vlucht’-gedrag uitschakelen

Zoals ik al eerder vermeldde kun je leren omgaan met angst door je ‘vecht of vlucht’- reactie te verzachten of deels uit te schakelen. Helemaal uitschakelen is wellicht mogelijk, maar erg lastig. Als mens ben je nou eenmaal ‘geprogrammeerd’ om te vechten of vluchten van situaties die potentieel gevaarlijk zijn.

Eén van de dingen waarmee je jouw ‘programmering’ kan omzeilen is door meditatie. Als mens leef je veelal onbewust: ongeveer 80% van wat je doet op een dag, doe je onbewust. Zo ook vechten of vluchten.

Onbewust gedrag en automatismen

Door bewust te leven kun je weer de regie en controle terug krijgen. Mindfulness wil eigenlijk zeggen dat je erbij bent met je hoofd. Je zou kunnen zeggen dat mindfulness bewuste aandacht is.

Met meditatie-oefeningen kun je stukje bij beetje leren om stil te zitten, om je gedachten te onderzoeken en over het algemeen minder reactief te handelen. Het tegenovergestelde van reacties is proactief. Een proactieve houding wil zeggen dat je zelf beslist wat je gaat doen en hoe. Dat is heel anders dan een ‘voorgeprogrammeerde’ reactie op een mogelijk gevaar.

mindfulness is bewuste aandacht

Schijngevaar en nepangst de baas worden

Heb je inmiddels de Angst-Vragenlijst ingevuld? Ben je tot de conclusie gekomen dat je te maken hebt met een ongegronde, irreële angst? Dat wil niet zeggen dat je angst niet echt is, alleen dreigt er geen echt gevaar.

Wat is de aanleiding voor jouw angst-reactie?

De volgende stap is om erachter te komen wat de factor is die jouw angst bezorgd. Wat is de ‘trigger’ of het punt dat voor angst zorgt? Eén van de mogelijkheden om dit te doen is door samen met een coach op onderzoek uit te gaan. Via diverse online programma’s kun je aan de slag met trainingen en oefeningen om de ‘trigger’ boven water te krijgen.

omgaan met angsten

Leidt de aandacht af om angst te vermijden

Een mogelijk methode om nepangst de baas te worden is door je aandacht af te leiden. Ook hier geldt dat meditatie kan helpen. Als je kan mediteren is de kans groot dat je via mentale wilskracht je gedachten kan verleggen. Daarnaast helpt meditatie om je minder door je emoties van slag te laten brengen.

Andere interpretaties

Een andere methode is om je automatismen en aannames te onderzoeken. Wat jij automatisch als waar aanneemt, is dat werkelijk waar? Door te praten met vrienden die je vertrouwd of een coach kun je andere interpretaties krijgen. Iedereen heeft bepaalde automatismen en aannames. Iedereen is namelijk anders opgevoed en heeft andere normen en waarden. Zo ook heeft iedereen een ander wereldbeeld. Iemand kan heel bang zijn van spinnen, terwijl zijn beste vriend die angst totaal niet heeft. Hoe komt dit? Ze hebben beiden een ander wereldbeeld.

Als je te maken krijgt met je angst kun je jezelf afvragen:“Hoe zou mijn beste vriend(in) omgaan met deze situatie?”

Dit kan helpen om vanuit een ander kader naar de situatie te kijken.

Omgaan met angst en stress: jouw ervaringen?

Als je van je angsten wilt afkomen is het van belang dat je ook leert om te gaan met de onderliggende stress. Stress en angst zijn met elkaar verbonden. Professionele hulp kan je helpen om op een andere wijze naar jouw object van angst te kijken.

Wil jij jouw ervaringen delen?

Laat de lezers weten waar jij angst voor hebt en hoe je vervolgens reageert door hieronder een reactie te plaatsen.


Wil jij minder stress?

Volg dan deze online cursus Nooit Meer Zorgen of Stress.

Laat alle zorgen en stress los.

Meer dan 15.000 cursisten gingen je voor!

“Je cursus was super – een gouden greep. Niets bracht rust en ontspaning in mijn leven. Maar met jouw cursus is het mij gelukt!”

Laat al je zorgen los


Over de schrijver 

Sander

Dit artikel is geschreven door Sander, gastauteur en stresscoach en ervaringsdeskundige.

Over deze website
Newstart is gespecialiseerd in persoonlijke groei.

Meer dan 15.000 cursisten hebben we inmiddels geholpen met een gelukkig en succesvol leven.

Wat wil jij?
Wil jij meer zelfvertrouwen, minder stress, betere relaties, leuker werk, meer geluk en meer succes?
Deze Online Trainingen gaan je helpen!

Meer over
Meer over Newstart
Ervaringen van cursisten

Ontdek Het Geheim


Hoe krijg je wat je ècht wilt?


ONS GRATIS EBOEK

35.000 Lezers gingen je voor


Ook leuk om te lezen:

Reageer op dit artikel

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
>