Wat is het verschil tussen gevoel, emotie, intuïtie en instinct?

Gevoel, emotie, intuïtie en instinct – wat is het verschil? Hoe weet je waar je mee te maken hebt?

En wat helpt je het beste bij het maken van een keuze?

Het meeste gevoel is afkomstig vanuit het verstand. Dit gevoel noemen we emotie. Intuïtie en instinct komen juist niet uit het verstand.

Verwarrend? Lees verder en het wordt duidelijk. Het verschil is namelijk wel belangrijk!

Hoe weet je waar je gevoel vandaan komt?

Een tijd geleden schreef ik een artikel Wat je voelt, is geen toeval!

Een lezer reageerde met de vraag: “Hoe weet je wanneer je te maken hebt met emoties of instinct?
 Hoe kun je die twee uit elkaar houden?”

Een goede vraag. Hoe weet je waar je gevoel vandaan komt? Wat is het verschil tussen gevoel, emotie en instinct? En belangrijker nog: Hoe weet je of je gevoel klopt?

Laten we eerst het verschil bepalen tussen de verschillende vormen van gevoel, met een paar praktijkvoorbeelden.

Daarna leg ik je uit hoe je het verschil kunt herkennen.

Om te beginnen: Gevoel is een container begrip, dat wil zeggen het heeft meerdere betekenissen. Soms betekent het intuïtie, soms emotie, soms instinct.

Wat is het verschil?

Wat is gevoel?

Het woord gevoel gebruiken het voor alles: “Dat zegt mijn gevoel me nu eenmaal. Ik voel me niet lekker. Ik voel wat je zegt. Ik voelde dat ik weg moest!”

Meestal gebruiken we gevoel om uit te leggen dat we niet ons verstand bedoelen. Maar het meeste gevoel komt juist van het verstand. Dit gevoel noemen we emotie.

Wat is emotie?

Emotie is een gevoel dat veroorzaakt wordt door een gedachte of overtuiging. Positieve gedachten veroorzaken positieve emoties, negatieve gedachten veroorzaken negatieve emoties.

1. Boosheid wordt veroorzaakt door de gedachte: “Dat had de ander nooit mogen doen!”
2. Vreugde wordt veroorzaakt door de gedachte: “Er ontbreekt niets aan deze situatie.”
3. Jaloezie wordt veroorzaakt door de gedachte: “Ze hebben iets wat ik niet heb en dat gun ik ze niet.”

Emoties overkomen ons nooit zomaar, ze komen bijna altijd voort uit een overtuiging.

Jij wordt bijvoorbeeld blij van een vakantie naar Italië en ik niet. Jij denkt: “Italië is een prachtig land” en ik denk misschien: “Italië, getver, geef mij maar Schotland.”

Dus onze overtuiging bepaalt onze emotie. De situatie zelf is minder belangrijk, dan ons idee over de situatie.


Hoe krijg je wat je wilt?

Download ons gratis eBoek Hoe Je Krijgt Wat Je Echt Wilt.

Stap uit je hoofd – en geniet van een ontspannen leven.

Meer dan 35.000 keer gedownload!

“Interessant, boeiend en leerzaam! Het geeft me ontzettend veel steun. Wat ben ik blij dat ik dit gevonden heb. Het verrijkt echt mijn leven!”

Hoe je alles krijgt wat je wilt


Wat is intuïtie?

Intuïtie noemen we ook wel onderbuikgevoel of zesde zintuig. Het is een gevoel dat we niet kunnen verklaren met onze normale vijf zintuigen.

Op de een of andere manier pikt ons lichaam en ons bewustzijn signalen op uit de energie om ons heen:

1. Je denkt aan een vriendin en plotseling belt zij je op.
2. Je intuïtie zegt dat je met een onbekende moet spreken en deze persoon wordt later heel belangrijk in je leven.
3. Je ontmoet iemand en je krijg direct het gevoel dat deze persoon al heel lang kent.

Wat is instinct?

Instinct is een reflex. Het is alles dat je lichaam automatisch en onbewust doet. Je hebt er nauwelijks controle over. Bijvoorbeeld:

1. Je ziet een bus op je afkomen en je springt weg zodat deze je niet raakt.
2. De doktor slaat met een hamertje op je knie en je onderbeen komt automatisch omhoog.
3. Als er bij het douchen water in je oog komt, doe je altijd je ogen dicht.

Keuzes maken – waar vertrouw ik op?

Zoals je begrijpt draait het bij keuzes vaak om het verschil tussen emotie en intuïtie.

Instinct kunnen we buiten beschouwing laten, want we hebben er toch geen controle over.

Dus de kernvraag is: Als je een keuze moet maken, hoe weet je dan of die keuze ontstaat door emotie of intuïtie? Er zijn meestal een aantal signalen:

1. Spanning.
Spanning, onrust, stress en angst wordt meestal veroorzaakt door emoties. Veel emoties komen uit het verstand en het verstand is vaak gespannen.

Dus als je spanning voelt in een bepaalde keuze, is dat waarschijnlijk een keuze van je emotie.

“Ik ben bang voor de consequenties.”

2. Geen verklaring.
“Ik weet niet waarom, maar het voelt nu eenmaal zo.” Als je het gevoel hebt – zonder het te kunnen verklaren – dat je een bepaalde keuze moet maken, is het waarschijnlijk je intuïtie die spreekt.

“Het is gewoon iets waarvan ik voel dat het goed voor me is.”

3. Ruimte.
Als je een gevoel van ruimte ervaart bij een bepaalde keuze, is het meestal ook je intuïtie die spreekt. Intuïtie gaat vaak uit van het positieve.

“Ik zou me zo opgelucht voelen!”

Luister naar je lichaam.

Zowel emoties als intuïtie zijn prima te gebruiken voor het maken van een keuze. Ze hebben allebei hun nut. Controleer altijd zelf wat je gevoel je zegt.

Kies je iets vanuit spanning of angst? Maak je een keuze omdat het je een gevoel van vrijheid geeft? Kun je het verklaren? Moet je het wel verklaren?

Controleer ook altijd je lichaam. Zowel emoties als intuïtie voel je in je lichaam. Voel je ergens spanning of voel het ontspannen?

Je lichaam is een belangrijke indicator welke keuze bij je past. Als je ruimte ervaart – in je geest, in je bewustzijn én in je lichaam – dan weet je dat je op de goede weg zit!

Wil je minder spanning en stress ? Wil je kiezen voor je gevoel en meer ontspanning in je leven? Bestel dan de volgende e-cursus:


Wil jij minder stress?

Volg dan deze online cursus Nooit Meer Zorgen of Stress.

Laat alle zorgen en stress los.

Meer dan 15.000 cursisten gingen je voor!

“Je cursus was super – een gouden greep. Niets bracht rust en ontspaning in mijn leven. Maar met jouw cursus is het mij gelukt!”

Laat al je zorgen los


Het echte verschil tussen emotie en gevoel.

Het verschil tussen emotie en gevoel is soms verwarrend. Laten we het nog iets duidelijker maken.

Emotie is vaak van korte duur. Het is een reactie op een specifieke situatie.

Voorbeelden van emoties zijn blijdschap, woede, verdriet. Emoties zijn vaak bergen of dalen, positief of negatief.

Soms zijn emoties best wel heftig, zoals bij een ruzie in een relatie of bij een verlies van een dierbare.

Emoties zijn als de golven op de zee: soms zijn ze rustig, soms wild.

Gevoel, aan de andere kant, is diep en subtiel. Het is ook vaker langdurig. Dat wil zeggen dat het niet zo snel verandert. Het is meer permanente aanwezigheid in ons lichaam.

Voorbeelden van gevoel zijn liefde, vertrouwen, angst.

Gevoel is als de diepere stroming onder de golven. Die stroming verandert niet zo snel.

Wat is het verschil tussen emoties en gevoelens?

Dus emoties zijn als golven op zee, ze komen en gaan. Gevoelens zijn als de diepte van de oceaan, altijd aanwezig.

Omarm deze verschillen. Ze hebben allebei een plaats in je leven. Leer je eigen emoties en gevoelens herkennen en begrijpen.

Dit zorgt voor meer balans in je leven. Als je met zowel je gevoel als je emoties in contact bent, dan heb je de juiste balans in je leven gevonden!.

Over de schrijver 

Frank De Moei

Ik ben een professionele life-coach, gespecialiseerd in persoonlijke groei.

Meer dan 15.000 cursisten heb ik inmiddels geholpen met een gelukkig en succesvol leven.

Wat wil jij?
Wil jij meer zelfvertrouwen, minder stress, betere relaties, leuker werk, meer geluk en meer succes?
Deze Online Trainingen gaan je helpen!

Meer over
Meer over Frank
Ervaringen van cursisten

Ontdek Het Geheim


Hoe krijg je wat je ècht wilt?


ONS GRATIS EBOEK

35.000 Lezers gingen je voor


Ook leuk om te lezen:

Reageer op dit artikel

  • vind het verhelderend zo als het uitgelegd word. iets in me zegt dit goed tot me door te laten dringen. mijn vraag is wie is die iets die dat zegt? is dit institutie of mijn innerlijke raadgever of is dit het zelfde.

    groet.

  • Beste Sjef,

    Je intuïtie of je innerlijke raadgever? In mijn ervaring is dat hetzelfde.
    Maar aangezien het jouw stem is, gaat het niet om mijn ervaring…
    Wat het ook is, luister ernaar, want kennelijk spreekt het tot je :)

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • Beste Frank,
    Ik lees toevallig dit artikel en heb een vraag over signalen en intuitie.
    Meerdere keren in mijn leven ervaren signalen van andere te krijgen waar ik op dat moment niets mee kon, maar op een gegeven moment als een puzzel in elkaar vielen en daarmee mijn vermoedens/gevoel bevestigde. Confronteer ik de ander daarmee dan wordt dit hoog bij laag ontkent. Met gevolg dat ik ga twijfelen en piekeren en er niet meer uitkom. Hoe ga ik met de ander om als dit ertussen zit en niet opgelost wordt?
    vriendelijke groet,
    maria

  • Beste Maria,

    Daar valt veel over te zeggen, maar in de kern:

    Luister en vertrouw (nog meer) op je gevoel.
    Piekeren maakt dingen nodeloos complex, terwijl het gevoel juist heel duidelijk is.

    Als je de ander ermee wil confronteren, weet dan dat:
    1. Niemand ervan houdt om geconfronteerd te worden met eigen zwakheden.
    2. Alleen hele sterke mensen een fout kunnen toegeven en zich daardoor kwetsbaar durven op te stellen.
    3. Iedereen zijn/haar eigen waarheid heeft en elke waarheid dus subjectief is.

    Je kunt niet iemand dwingen toe te geven dat jouw zienswijze of gevoel het juiste is.
    Net zoals ik je niet kan dwingen dit advies aan te nemen :)

    Veel succes en vriendelijke groet,
    Frank

  • Beste Frank,

    Heel veel dank voor je reactie, en voor mij iets om uit te printen en boven me bed te hangen om dit nooit meer te vergeten.
    Want wat je schrijft is zo waar, al kan ik het nog zo sterk voelen, zeker weten doe ik het nooit en een confrontatie kan nog meer problemen veroorzaken, zoals ruzies, verwardheid, twijfels en onzekerheid over wat ik voel en de ander ontkent.
    Het enige wat ik kan doen is bij mijn gevoel blijven en mijn conclusies eruit trekken en naar handelen.

    Vriendelijke groet,
    Maria

  • martien schreef:

    Instincten kunnen bij de mens niet zomaar gelijkgeschakeld worden met reflexen. De ooglidreflex en de kniepeesreflex enzovoort, zijn geen instincten, omdat ze enkelvoudig zijn en niet worden aangestuurd door de hersenen.

  • martien schreef:

    Een instinct is een erfelijk vastgelegd gedragspatroon, waarbij ervaring of leren geen rol speelt. Dat is niet hetzelfde als een reflex.

  • Het klopt niets van deze onformatie,zeer slecht!

  • Marije schreef:

    Beste Frank,

    Een erg interessant artikel!

    Kun je ook een advies geven over hoe je een wensgedachte onderscheid van je innerlijke stem? Ik vermoed dat een wensgedachte onder de noemer emotie valt en zodoende onder die uitleg…? Ik heb een wensgedachte. Mijn ratio zegt dat ik daar niet in moet geloven, kan ook heel erg boos en verdrietig worden over de situatie. Mijn hart zegt echter dat het goed komt. Wanneer ik dat gevoel heb komen er direct allemaal rationele tegenreacties en emoties: het is onzin, boosheid, veroordeling, verdriet. Toch blijft het gevoel de overhand houden en dit maakt me erg rustig. Ik vraag me nu af of dit een verlangen en dus wensgedachte is of toch mijn innerlijke stem…

    Groeten,
    Marije

  • Beste Marije,

    Het is wat lastig te beantwoorden zonder voorbeeld, maar ik vermoed dat je wensgedachte hetzelfde is als je innerlijke stem.
    In mijn ervaring zijn deze twee vaak hetzelfde. Dus niet zozeer emotie, maar meer gevoel.

    ALs je zegt dat dit gevoel je erg rustig maakt en dat je hart zegt dat het goed komt, dan is dat een goed teken. Voelt goed = goed… Wensen/gevoel kun je wel onderdrukken, maar het is meestal niet zinvol en lukt ook niet voor langere tijd. Dus dit gevoel erkennen, erkennen dat dit je wens is (ook al is het niet altijd logisch of verstandelijk slim) is belangrijk, want deze wens past bij jou. :)

    Veel succes en vriendelijke groet,
    Frank

  • Anoniem schreef:

    Dank voor je snelle en heldere reactie!

    Nog een kleine vraag over een wensgedachte. Dit staat los van mijn situatie. Maar wanneer iemand ongeneeslijk ziek is, is het onze wensgedachte dat er toch iets gebeurt waardoor de persoon blijft leven. Meestal komt dit niet uit. Toch maakt dit gevoel ons rustiger. We geven onszelf dan een schijnveiligheid. Denk je dat je in dit soort situaties in stilte toch bij de realiteit uitkomt of dat je jezelf uit bescherming voor de gek kunt blijven houden?

  • Een aardig en zeker ook verhelderend artikel, maar enige nuancering zou de kwaliteit van het artikel ten goede komen. Zo worden een emoties niet per definitie door een gedachte veroorzaakt. Emoties ontstaan ook spontaan zonder denken en zonder enige aanwijzing en een emotie kan ook spontaan uit een gebeurtenis voortkomen; intuïtief dus.

  • Beste Anoniem,

    Ik denk persoonlijk dat dit niet veel uitmaakt.
    Waar het om gaan (in mijn ervaring) is je realiseren dat het allerbelangrijkste is een goed gevoel te hebben. Met een goed gevoel kun je alles aan, zonder een goed gevoel kun je weinig beginnen.
    Dus ik zou kiezen voor wat jou het beste gevoel heeft. Als iets wensen betekent dat je jezelf voor de gek houdt, dat houd iedereen zich voor de gek en kun je met een gerust hart daarbij aansluiten :)

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • Beste Rino,

    Ik denk dat we daarin van mening verschillen òf een andere definitie hebben van gevoel/emotie.
    Maar dat kan natuurlijk :)

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • Anoniem schreef:

    Klopt, een goed gevoel is uiteindelijk waar het om gaat. Al denk ik dat je ook in een situatie met ziekte diep van binnen ook de uitkomst weet. Alleen probeer je daar verre van te blijven. Maar als je echt luistert weet je dat volgens mij ook al….

  • Dag Frank ,

    Hoe zit het met het volgende :heel veel dingen doe je zonder na te denken bijv. ik moet stoppen voor het rode licht .Valt dit ook onder intuïtie /wat is dit voor een gevoel ?

    vriendelijke groet,
    Henry

  • Beste Henry,

    Een goede vraag :)

    Stoppen voor het rode licht is een geconditioneerde reflex: door het veel te hebben geoefend, wordt het een automatisme.
    Het is dus niet aangeboren.

    Intuïtie is dat wel, alhoewel je het ook kunt verfijnen door oefening en levenservaring. Intuïtie is meer een ‘vooraankondiging’: je voelt dat iets een goede keuze zal zijn, maar je kunt het verstandelijk nog niet verklaren. Een voorbeeld van intuïtie is bijvoorbeeld dat je ‘voelt’ dat je met een bepaalde persoon moet praten die je ergens tegenkomt. Later blijkt daar een mooie vriendschap uit te komen. Een ander voorbeeld: er worden je twee banen aangeboden en je kies voor degene waarvan je intuïtie zegt dat die beter is voor je persoonlijke ontwikkeling, ook al zijn het salaris en de titel bij de andere baan beter.

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • heel veel dingen doen we zonder na te denken veel handelingen met auto rijden bijv. ,er zijn ook veel handelingen die we zonder na te denken doen (automatisch) omdat we die gevallen in ons leven ervaren hebben of geleerd hebben ,ook al zijn we die ervaringen vergeten.Heeft dit met intuïtie te maken ?

  • Henry,

    Zie mijn vorige antwoord aan jou hierboven :)

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • Bedankt Frank ik had een beetje snel gereageerd.

    met vriendelijke groet,
    Henry

  • Ik las je artikel over het containerbegrip ‘gevoel’ en het verschil tussen emoties, intuïtie en instict. Fantastisch dat ik eindelijk een antwoord heb gevonden op mijn grootste vragen over hoe ik deze gevoelens van elkaar kan onderscheiden in een kort, overzichtelijk artikel! En hiervoor wil ik je bedanken.

  • Beste Y,

    Fijn dat te horen en heel graag gedaan!

    Vriendelijke groet,
    Frank

  • Ik heb de laatste maanden een vreemd gevoel. Weet niet wat het is. Sommige dagen is het er wel, dan komt het in eens opzetten en sommige dagen geen last van. Als het opkomt ga ik er heel veel over nadenken waar het vandaan kan komen. Ik denk dan vooral na of ik nog wel zo kan genieten van dingen zoals ik vroeger ook deed en het lijkt dan net of ik wat mis. Kan me dan niet goed ontspannen en ben dan bang dat ik me later ook niet kan ontspannen omdat ik denk dat het gevoel dan er ook is. Ik krijg dan een naar onderbuik gevoel en kan de gedachte niet goed uit mn hoofd krijgen omdat ik steeds denk wat te missen terwijl ik niks mis.

    Heb je hier tips voor ?

    Groeten Arend

  • Beste Arend,

    Alhoewel je niet verteld wat dat gevoel precies is, vermoed ik dat het meer een emotie is, die ontstaat door gedachten over gemis. De geest (dus niet jij, maar je gedachten) heeft altijd wel iets wat het denkt te missen. Het zoekt altijd naar meer. Hoe meer je daar over nadenkt, hoe meer gemis en hoe meer spanning je ervaart. Het is beter om je te focussen op alles wat je hebt en te genieten van het nu.

    De volgende artikelen gaan hier dieper op in:
    https://www.newstart.nl/blog/ik-mis-iets-in-mijn-leven-maar-wat/
    https://www.newstart.nl/blog/leven-in-het-nu/

    Veel succes en vriendelijke groet,
    Frank

  • Johannes schreef:

    De laatste tijd heb ik vaak dat er negatieve gedachten opkomen. Ik heb eigenlijk alles op orde in mn leven en heb niks om negatief over te denken.

    Als ik bijv een normale dag heb kan er zo in eens negatieve gedachten in me op komen. Ik krijg dan een wat zenuwachtig/down gevoel. Kan het niet helemaal goed omschrijven. Ook ga ik hier dan veel over nadenken om er achter te komen wat dat voor raar down gevoel is maar kan er niet achter komen.
    Ik probeer er dan niet meer aan te denken maar het blijft dan vaak in mn hoofd zitten zodat ik er toch de hele tijd over nadenk. Kan me er niet goed van afsluiten.
    Weet u misschien wat ik hier tegen kan doen ? Vind het erg lastig en maal veelste veel er over terwijl ik weet dat het dikke onzin is. Ik denk dan waarom heb ik dit in eens? Had het vroeger toch ook niet. Kan dan eigenlijk alleen maar daar aan denken. Blijft altijd zeurderig stemmetje in mn achterhoofd.

  • Beste Johannes,

    Er zijn 3 manieren om om te gaan met gedachten die je storen:

    1. Verleg je focus naar een andere (positievere) gedachte of op je zintuigen (wat je ziet, hoort, wat er gebeurt in je omgeving).
    2. Accepteer de gedachte. Acceptatie verlaagt de weerstand (wat is er mis met een negatieve gedachte? Niet veel, totdat je er tegen gaat vechten) en door het gebrek aan weerstand gaat de gedachte vanzelf voorbij. Echter, als deze blijft terugkomen:
    3. Onderzoek de gedachte. Een down gevoel krijg je van een gedachte die spanning geeft, dus achterhaal de kern van die gedachte. Over het algemeen is de kern òf dat een negatieve gedachte over jezelf hebt, òf dat je wilde dat je meer controle had op een bepaald gebied.

    In dit artikel vind je meer inzicht:
    https://www.newstart.nl/blog/moet-je-vechten-tegen-negatieve-gedachten/

    Kies waar je je goed bij voelt, alle drie de keuzes zijn prima :)

    Veel succes en vriendelijke groet,
    Frank

  • Ik heb veel pijnen gehad waar ik erg bang voor ben geweest. Deze pijnen zijn na een operatie verdwenen. Kort daarna kwamen angsten voor Corona. Zal ik op ic komen en mijn gezin verliezen? Heb veel lichamelijke klachten ervaren hierdoor. Ik ben ondertussen 16 jaar getrouwd. Tijdens bovenstaande periode rees er een gedachte door me heen… wil ik nog bij mijn man blijven of val ik op vrouwen. Ik ben helemaal in deze vraag gedoken en voel nu heel veel lichamelijke spanningen, kan nergens anders meer aan denken, ben bang om mijn gezin te verliezen. Heb nooit gevoelens gehad voor vrouwen, wel Heel soms soort van ongemakkelijk gevoel wanneer ik in contact was met een lesbische vrouw. Bang dat ze denken dat ik lesbisch ben.
    Ik weet niet meer goed wat wel en niet intuïtie/waarheid is. Alles in mij maakt me angstig bij het idee dat ik op vrouwen zou vallen. Ik wil mijn gezin niet kwijt en word ook erg emotioneel bij deze gedachte.

  • Frank De Moei schreef:

    Beste P,

    Als je heel erg en diep na gaat denken over de toekomst – en hoe alles zou kunnen lopen als het allemaal mis zou gaan – dan kun je niet anders dan je angstig en gespannen voelen. Dat geldt voor iedereen. Het is als in het water springen en verwachten dat je niet nat wordt. Water en natheid horen bij elkaar, net zoals piekeren over de toekomst en spanning/angst. Het is niet anders. Dat geldt nogmaals voor iedereen.

    Keer terug naar het heden. Is er nu pijn? Nee? Goed! Heb je het nu fijn bij je gezin? Ja? Goed! Laat je zorgen los en concentreer je op je leven nu. Je kunt niet in je hoofd de toekomst controleren.

    Dit artikel geeft je meer inzicht:
    https://www.newstart.nl/blog/meer-vertrouwen-in-de-toekomst-hoe-krijg-je-dat/

    Veel succes en vriendelijke groet,
    Frank

  • {"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}
    >