Heb jij last van concentratieproblemen?

De taken beginnen zich flink op te stapelen, zowel op je werk als privé. Je merkt dat je het allemaal niet meer bij kunt benen. Hoe hard je ook probeert, het is nagenoeg onmogelijk om je te concentreren op je werk. Eén taak volbrengen is al lastig, laat staan dat je je aandacht op verschillende taken moet richten. Je bent meer en meer gevoelig voor alle afleidingen die je iedere paar minuten van je werk halen.

Facebookmeldingen verschijnen steeds weer op je lock-screen, het biepje van je mail gaat maar door, en WhatsApp heeft ook het nodige te zeggen. Voorheen kon je daar afstand van nemen, maar dat wordt steeds lastiger.

Concentratieproblemen begint een écht probleem te worden in de hedendaagse wereld: Taken worden steeds gedetailleerder en complexer, er wordt meer van je gevraagd, en er zijn steeds meer afleidingen in je omgeving.

Zelfs de meest doorgewinterde planning-freaks kunnen van tijd tot tijd aan dit probleem ten prooi vallen.

Sommige mensen proberen dit probleem ‘op te lossen’ door het gewoon te negeren, in de hoop dat het vanzelf weer weggaat. Maar dit zal het probleem alleen maar groter maken. Het beste is dus om de concentratieproblemen onder ogen te zien, en het direct aan te pakken!

Voel jij één of meerdere van de volgende symptomen van concentratieproblemen?

• Het gevoel dat je steeds op het randje moet balanceren
• Meer en meer verstrooid zijn
• Je bent niet in staat om even afstand te nemen
• Je hoofd zit constant vol, en allerlei gedachten razen constant als een wervelwind door je hoofd
• Je bent prikkelbaar
• Je voelt constant frustratie
• Je wordt meer en meer vergeetachtig

Raadpleeg meteen je huisarts als je, in combinatie met je concentratieproblemen, last hebt van één of meer van de volgende symptomen:

• Plotselinge hoofdpijn of migraine
• Moeite met zien en spreken
• Algehele verwarring
• Plotselinge zwakte in je lichaam, en dan speciaal in je gezicht.

De oorzaken van je concentratieproblemen

De oorzaken van jouw problemen kunnen net zo divers zijn als de symptomen. Ook is er vaak niet één oorzaak aan te wijzen, maar kunnen verschillende oorzaken een rol spelen bij jouw concentratieproblemen.

Psychische oorzaken van concentratieproblemen

Chronische concentratieproblemen

Hoewel dit bij kinderen regelmatig voorkomt, kunnen ook volwassenen hier last van hebben. De productiviteit op school, op het werk, en thuis, wordt hierdoor ernstig verstoord.

Depressie

Als je in een dip zit, of last hebt van depressies, heeft dit direct gevolgen voor je productiviteit en je concentratie. Hier is de depressie het achterliggende probleem wat eerst opgelost moet worden.

Rouwen om een geliefde

Na het overlijden van een geliefde, is het heel normaal dat je problemen hebt met concentreren. Gemiddeld duurt het minimaal 1 maand voordat je je gedachten weer op orde hebt, en je je weer beter kunt concentreren.

Angstige gevoelens

Mensen die ernstige zorgen hebben, en daarmee angstgevoelens ontwikkelen, hebben vaak moeite om zich op één taak te concentreren. Het hoofd is gewoonweg té vol om plats te maken voor de dagelijkse taken en projecten.

Stemmingsstoornissen

Ongecontroleerde aandoeningen, zoals bijvoorbeeld een bipolaire stoornis, kunnen te maken hebben met die wervelwind van gedachten in jouw hoofd. Voor je omgeving is dit vaak heel moeilijk te volgen, laat staan dat ze het allemaal kunnen begrijpen.

Aankomende burn-out

Een burn-out is een emotionele uitputting, en één van de symptomen is problemen met je concentratie. Zodra je merkt dat dit het geval is, moet je eens diep nadenken wat er nog meer aan de hand is om een aankomende burn-out tijdig te stoppen.

Medische oorzaken van concentratieproblemen

Problemen met je hormoonhuishouding

Het slecht functioneren van je bijnieren, waardoor je hormoonhuishouding in de war raakt, kan aan de basis staan van een laag energieniveau en concentratieproblemen. Daarnaast is een verstoorde hormoonhuishouding vaak ook de oorzaak van overgewicht. Maar dat is een heel ander verhaal…

Problemen met je schildklier

Wanneer je problemen hebt met je schildklier, te snel of te langzaam, kan dit grote gevolgen hebben voor je vermogen om te concentreren. Ook hier is gewichtstoename een gevolg (bij een langzaam werkende schildklier).

Niet genoeg rode bloedcellen

Je rode bloedcellen transporteren de benodigde zuurstof naar je hersenen. Deze zuurstof is natuurlijk onontbeerlijk voor het goed functioneren van je hersenen. Met een gebrek aan rode bloedcellen, zal er dus minder energie naar de hersenen gaan, waardoor je onder andere problemen krijgt met concentreren. Daarnaast gaat met name je korte termijn geheugen achteruit. Kortom: Je vergeet allerlei dingen die voorheen heel normaal waren.

Je omgeving als oorzaak van concentratieproblemen

Stress

Stress doet rare dingen met je lijf en je hersenen. Als je last hebt van stress, kom je in een vicieuze cirkel terecht: De stress veroorzaakt concentratieproblemen, waardoor je gefrustreerd raakt en meer stress te verwerken krijgt. Hierdoor zullen de concentratieproblemen alleen maar erger worden.

Afleidingen in je omgeving

Ik heb het al eerder benoemd: De telefoon is een ongelooflijk afleiding van wat je aan het doen bent. WhatsApp zit constant je aandacht te trekken, mailtjes stromen binnen, en je wilt toch nog even je facebook-pagina checken. Je weet maar nooit of je iets mist… Dit onderbreekt steeds weer je concentratie, waardoor je steeds weer de laatste alinea opnieuw moet lezen om er ‘weer in te komen’. Dringend advies: Zet de telefoon op ‘Airplane Mode’, en gun jezelf ieder uur 5 minuten om alles even te checken.

Je hoeft niet beslist binnen 30 seconden te antwoorden op een berichtje. En als het dringend is, zijn er ook andere manieren om je te bereiken. Geloof me: Het werkt zéér bevrijdend!

Gebrek aan kwalitatief goede nachtrust

Kwalitatief goede slaap is noodzakelijk om je lichaam te herstellen van een dag hard werken. Als je niet goed slaapt, zal dat zeker gevolgen hebben voor je concentratie. Waarschijnlijk weet je dit wel uit ervaring: Je zit te gapen op je werk, en je bed is het enige waar je nog aan kunt denken.

De 9 belangrijkste oorzaken van concentratieproblemen

Laten we de 9 belangrijkste oorzaken van concentratieproblemen eens wat nader bekijken:

1) Slaapstoornis

Goed slapen is letterlijk van levensbelang, tenminste als je je fit wilt voelen en voldoende energie wilt hebben om de dag goed door te komen. Hoewel het per persoon verschillend is, zou je toch minimaal 7 uur per nacht (goed) moeten slapen. Slaap je minder, dan kun je, naast concentratieproblemen, last krijgen hoofdpijn, gebrek aan energie, en natuurlijk die gênante neiging om steeds maar weer te moeten gapen ten overstaan van je collega’s.

Zorg dat je op tijd naar bed gaat, geen schermen meer gebruikt gedurende de avond, en in de slaapkamer géén iPad, telefoon, of televisie meer te kijken. De slaapkamer is alléén om te slapen. Ok, en natuurlijk voor de intieme momenten.

Daarnaast is regelmatige lichaamsbeweging, een vaste bed-routine, géén koffie meer na 15.00 uur, en het vermijden van alle soorten schermen, van cruciaal belang om lekker te kunnen slapen.

Probeer in bed iets te doen wat je zal ontspannen, zoals een boek lezen, ademhalingsoefeningen, naar muziek luisteren, of neem de tijd voor lekkere seks. Overigens is dit laatste een prima slaapmiddel!

2) Angststoornis

Angst is natuurlijk een veelvoorkomende emotie. Maar als deze emotie constant aanwezig is, zal dit gevolgen hebben voor je functioneren. In dat geval heb je aanhoudende en buitensporige angsten en zorgen. In veel gevallen zijn deze angsten onrealistisch, maar zo voel jij dat niet. De angsten zijn écht, en je probeert er mee te dealen zonder ooit een stap verder te komen.

‘Officieel’ heb je een angststoornis als je je (gedurende 6 maanden) minstens 4 dagen per week buitensporig angstig voelt. Daarnaast heb last van vermoeidheid, spierspanning, concentratieproblemen, en prikkelbaarheid.

Maak een afspraak met je huisarts om dit verder te bespreken. Waarschijnlijk zal hij je direct doorverwijzen naar professionele psychologische hulp voor gesprekstherapie of iets dergelijks.

3) Terugkerende depressie

Als je eenmaal een depressie hebt gehad, zal het regelmatig terugkeren voor kortere of langere tijd. Soms zijn ze vergelijkbaar met eerdere depressies, soms zijn ze helemaal anders. In ieder geval blijf je kwetsbaar hiervoor. En op de momenten dat je een dip hebt, heb je dus ook te maken met concentratieproblemen.

4) Chronische depressie

De oorzaken van een chronische depressie zijn erg complex, en vaak een combinatie van biologische -, genetische -, en omgevingsfactoren. Een chronische depressie kan het dagelijkse leven flink verstoren. Vaak heb je dan te maken met een desinteresse in de dagelijkse bezigheden, intens verdriet, hopeloosheid, en een algemeen gebrek aan energie.

Behandeling is bij een chronische depressie erg belangrijk. Niet alléén maar met medicijnen, maar vooral ook met de hulp van therapie.

5) Premenstrueel Syndroom (PMS)

Het Premenstrueel Syndroom is een veel voorkomende aandoening. PMS heeft een grote verscheidenheid aan symptomen, waaronder krampen, stemmingswisselingen, méér eten dan goed voor je is, algemene vermoeidheid, prikkelbaarheid, gevoelige borsten, depressie, en natuurlijk concentratieproblemen.

Deze symptomen kun je alleen maar herkennen als deze goed getimed zijn, dus een paar dagen voordat je menstruatie gaat beginnen. Voel je deze symptomen op andere momenten? Dan is er waarschijnlijk iets anders aan de hand.

Je kunt in eerste instantie het Premenstrueel Syndroom zelf behandelen door de inname van cafeïne fors te verminderen, evenals zout en suikers, en minder last te hebben van stress.

Mochten de symptomen dan nog steeds aanhouden, dan kan je huisarts je een recept geven voor de pil, wat vaak de problemen oplost.

6) Tekort aan vitamine B12

Vitamine B12 is van groot belang voor het correct functioneren van je cardiologische – en neurologische systeem. De symptomen die horen bij een tekort aan Vitamine B12 zijn onder andere: vermoeidheid, depressieve stemmingen, concentratieproblemen, hartkloppingen, en hoofdpijn.

Ben jij een vegetariër of een veganist? Dan is het belangrijk om extra B12 in te nemen in de vorm van een supplement. De grootste leverancier van Vitamine B12 is namelijk rood vlees, wat in jouw geval niet op het menu zal staan.

7) Acute Stress Stoornis

Een acute stress stoornis kunnen we omschrijven als een gemoedstoestand (stress) als gevolg van een recente emotionele of traumatische gebeurtenis. Denk hierbij maar eens aan het overlijden van een dierbare. In dat geval is het onnodig om de symptomen te bestrijden, maar moet je de traumatische gebeurtenis verwerken. Vergeten kun je dit natuurlijk niet, maar probeer het een plekje in je hart te geven.

Als je hier moeite mee hebt, kun je via de huisarts een afspraak maken met de geestelijke gezondheidszorg. Via gesprekstherapie ben je beter in staat om de gebeurtenis te verwerken.

8) Posttraumatisch hersenletsel

Na een hersenschudding of een ander traumatisch hersenletsel, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeluk met de fiets of met de auto, hebben de hersenen tijd nodig om te herstellen. In veel gevallen hebben mensen jarenlang last van de bijbehorende symptomen. Denk hierbij maar aan hoofdpijn, nekpijn, vermoeidheid, prikkelbaarheid, slaperigheid, en natuurlijk concentratieproblemen.

Concentratieproblemen oplossen

Omdat veel oorzaken van concentratieproblemen een sterk verband hebben met je levensstijl, liggen daar de eerste oplossingen. Pas je levensstijl aan, en kijk of je minder last hebt van concentratieproblemen.

1) Minder afleiding in je directe omgeving

Die constant zoemende telefoon, de kinderen die onder je bureau aan het spelen zijn, de televisie die op de achtergrond je kantoor vult met het laatste nieuws. Allemaal overbodige zaken die een ramp zijn voor jouw concentratie. Heb jij een deadline te halen? Zorg dan dat je een rustige werkomgeving creëert: Een afgesloten ruimte waar je niet gestoord kunt worden. Ook belangrijk om je mail even af te sluiten, en je telefoon op ‘Airplane-mode’ te zetten. Na een uur geconcentreerd werken, kun je jezelf 5 minuutjes gunnen om even te ontspannen door je Facebook even te checken.

En als je, net als ik, thuiswerkt is het belangrijk om iedereen in je omgeving duidelijk te maken dat je WERKT. Het feit dat je thuis bent, wil niet zeggen dat je voor familie, vrienden en kinderen beschikbaar bent voor van alles en nog wat.

Je bent aan het werk, en het feit dat dat toevallig thuis is, verandert daar niets aan.

2) Zorg dat je voldoende slaapt

Ik blijf er steeds maar weer op hameren: Zorg dat je voldoende slaap krijgt! Bekijk eens heel kritisch je slaapkamer: Verwijder de televisie, neem geen laptop, tablet of telefoon mee naar bed, zorg voor een correcte temperatuur, en probeer een vaste slaaproutine te creëren. Alleen dan kun je kwalitatief goed slapen en dus de volgende dag uitgerust aan de nieuwe uitdagingen te kunnen beginnen.

Nogmaals: Je slaapkamer is om te slapen, te lezen, en voor de meer intieme bezigheden.

3) Drink minder koffie

Hoewel koffie een enorme energieboost kan geven, en je zeker kan helpen om bijvoorbeeld een nacht door te halen met je werk, kan cafeïne je ook onrustig maken en er voor zorgen dat je snel afgeleid bent. Als je voor langere tijd veel koffie en/of energiedrankjes hebt gedronken, is het belangrijk om af te gaan kicken. Verwen je lijf met een goede detox om te voorkomen dat je last gaat krijgen van ontwenningsverschijnselen, zoals hoofdpijn en onrust, te voorkomen.

Zo drink ik zelf altijd de laatste week van de maand geen koffie. Gewoon ‘cold turkey’ afkicken dus!

4) Maak een goede planning

Een goede planning maken is sowieso erg belangrijk, zelfs als je géén last hebt van concentratieproblemen. Aan het einde van iedere werkdag maak je een planning voor de volgende dag. Dit heeft twee redenen: Je hebt je werkzaamheden dan nog vers in je hoofd, en je maakt je hoofd leeg. Op deze manier hoef je hier tijdens de avond en de nacht niet meer aan te denken.

Schrijf eerst de grote projecten op, en verdeel deze daarna in kleinere (overzichtelijke) taken. En iedere keer als je iets klaar hebt, streep je het door.

Ook als je iets doet, wat niet in de planning stond, schrijf je het toch op en streep je het gelijk door. Aan het einde van de dag krijg je dan een voldaan gevoel doordat je na kunt lezen wat je die dag allemaal gedaan hebt. Eenvoudig maar zéér doeltreffend!

Maak wel een reële planning. Ga niet over-plannen, en laat ruimte voor een kopje koffie, de lunch, en voor onverwachte dingen. Richtlijn: plan maximaal 60% van je dag in, laat de rest leeg voor spontane gebeurtenissen.

En als dit allemaal niet helpt?

Als al deze veranderingen geen verschil maken in jouw situatie, dan wordt het hoog tijd om een afspraak bij je huisarts te maken. Afhankelijk van de symptomen, kan deze een aantal medische onderzoeken doen, en de bijbehorende behandeling voorschrijven.

1) Cognitieve testen

Een neuroloog kan speciale testen uitvoeren om te kunnen bepalen of jouw concentratieproblemen te maken hebben met ‘normale’ lichamelijke veroudering, of dat er een meer ernstig probleem aan de basis staat van jouw problemen.

2) Medicatie

Hoewel je daar waarschijnlijk geen grote fan van bent, kunnen medicijnen zoals Ritalin de concentratie drastisch verbeteren. Maar dit is alléén effectief bij mensen die een goed gediagnostiseerde aandacht-stoornis hebben. Ritalin is dus niet voor iedereen geschikt!

Ook zijn er medicijnen beschikbaar voor het geval de concentratieproblemen te wijten zijn aan een onderliggende psychiatrische aandoening.

3) Bloed testen

Ook kan je behandelend arts bepalen of het nodig is om je hormoonspiegel of je bloedbeeld te controleren. Hieruit kan belangrijke informatie volgen over de oorzaak, en dus over de te volgen behandeling.

4) Gesprekstherapie

In gesprek gaan met een psycholoog of psychotherapeut kan in eerste instantie erg beangstigend zijn. Je wordt geconfronteerd met jezelf, je wordt geconfronteerd met zaken die je liever zou willen vergeten, of die je allang vergeten bent. Toch is het zeer nuttig, en zal je geestelijk helemaal bevrijden.

Na de behandeling ga je waarschijnlijk zeggen: “Waarom heb ik dit niet véél eerder gedaan?”

Veel gestelde vragen over concentratieproblemen

Ik krijg regelmatig allerlei vragen over concentratieproblemen. De meest gestelde vragen hierover wil ik even kort met je behandelen:

“In hoeverre kan angst concentratieproblemen veroorzaken?”

Ja, angst kan wel degelijk concentratieproblemen veroorzaken. Psychische stoornissen die te maken hebben met angsten zijn onder andere situationele angststoornissen of een posttraumatische stressstoornis. De concentratieproblemen kunnen te maken hebben met overheersende gedachten, overmatige bezorgdheid over een bepaald onderwerp, of sterke herinneren aan een traumatische gebeurtenis uit het verleden.

“Leidt stress tot concentratieproblemen?”

Ja, ook stress kan leiden tot problemen met je concentratie. Stress activeert het zogenaamde vecht-of-vlucht systeem. Dit systeem spoort je lichaam aan om zich extra bewust te worden van dreigingen in de directe omgeving, en daarop te reageren. Stress kan voorkomen dat je de focus hebt om je op één ding te concentreren. Deze vorm van concentratieproblemen gaat ook samen met algehele moeheid. Hier is maar één remedie voor: rusten en ontspannen! Ademhalingsoefeningen en mindfulness kunnen je in dit geval ook helpen om je beter te kunnen focussen en beter om te kunnen gaan met stress.

“Kan mijn concentratieprobleem een symptoom van depressie zijn?”

Inderdaad, één van de symptomen van een depressie is het hebben van problemen met je concentratie. Maar dat is niet het enige: Voor de diagnose ‘depressie’ moet er meer aan de hand zijn. Bijvoorbeeld slapeloosheid, of eventueel het tegenovergestelde, gebrek aan interesse, schuldgevoelens, lage eigenwaarde, verminderde energie, verminderde eetlust, of juist een verhoogde eetlust, en in het ergste geval zelfmoordgedachten.

“Wat heeft ijzer te maken met mijn concentratievermogen?”

Een laag ijzergehalte kan duizeligheid, een licht gevoel in je hoofd, en concentratieproblemen veroorzaken. IJzer wordt door je lichaam gebruikt om de chemische structuur te maken in de rode bloedcellen. En, zoals al eerder gezegd, je rode bloedcellen zijn belangrijk voor het transport van zuurstof naar je hersenen.

“Kan een zwangerschap mijn concentratie beïnvloeden?”

Je zwangerschap kan inderdaad invloed hebben hierop. Er zijn veel processen die hier aan ten grondslag kunnen liggen. Denk maar eens aan verminderde slaap en een verstoorde hormoonhuishouding.

En dan nog dit…

Heb jij veel last van stress? Denk je dat je concentratieproblemen hierdoor komen? Dan is het hoog tijd om deze stress NU aan te pakken. Niet alleen voor je concentratieproblemen, maar vooral ook voor je algehele gezondheid. Weet je niet waar te beginnen? Start hier: