De confrontatie aangaan met controleverlies: de oorzaken en oplossingen

Heb jij moeite met controleverlies? Ben jij bang om de touwtjes uit handen te geven? Angst om de controle te verliezen speelt bij 1 op de 16 Nederlanders. In dit artikel leer je waar deze angst vandaan komt en wat je er tegen kunt doen. 

Wat is controleverlies?

Controleverlies is niets anders dan het gevoel dat je de controle kwijt bent. Misschien heb je dit gevoel zelf meerdere malen in je leven ervaren. Misschien komt er ineens veel op je af en voel je je overdonderd. Misschien heb je een vol leven en mis je daardoor overzicht. Misschien is je denken chaotisch en voelt het alsof je geen controle hebt.

Controleverlies kan erg vervelend zijn. Niet alleen omdat je zelf niet langer het gevoel hebt in de leiding te zijn, maar ook richting anderen. Voor andere mensen kan iemand die angst heeft om de controle te verliezen erg vervelend zijn. Die persoon zal allerlei regeltjes aan anderen willen opleggen. Op deze manier hoopt de persoon dat alles precies zo verloopt als hij of zij wilt.

Het ontstaan van angst voor controleverlies

Onder andere perfectionisten en onzekere mensen kunnen last hebben van de angst om de controle kwijt te raken. Centraal bij de angst voor controleverlies staat de behoefte aan houvast en zekerheid.

Maar, eerlijk is eerlijk, hoeveel houvast en zekerheid bestaat er nou werkelijk? Wat is niet constant in verandering? Het is moeilijk om te kunnen vertrouwen op jezelf en je omgeving omdat iedereen en alles constant in beweging is. Dat maakt het voor sommige mensen extra lastig om los te laten. Zij moeten en zullen de controle behouden, koste wat het kost.

De angst voor controleverlies is er niet plots en zonder aanleiding. Vaak ontstaat de angst om de controle te verliezen nadat iemand iets belangrijk in zijn of haar leven is verloren. Dit verlies is emotioneel zo aangrijpend dat men vanaf dat moment alles wilt kunnen sturen.

Hoe kun je de controle – op een gezonde manier – behouden?

Uiteindelijk is het doel van dit artikel dat je op een andere manier naar jouw angst om de controle te verliezen kijkt. Maar voor het zover is geef ik je graag wat tips over hoe je in controle kunt zijn op een gezonde manier.

Maar, 100% controle bestaat niet.

Wees mentaal in controle

Mentale controle begint met het leegmaken van je hoofd. Een van de beste methodes om je hoofd leeg te maken is door dingen van je af te schrijven. Als je met een probleem zit kan het soms helpen om het op papier te zetten. Noteer wat jouw probleem is, wat je daarvan vindt en wat je al hebt geprobeerd. Soms kom je tot nieuwe inzichten door iets op papier te zetten. En anderzijds helpt het je om je hart te luchten. Dat creëert een hoop mentale ruimte, en dus rust.

Als je in controle wilt blijven kan ik je aanraden om lijstjes te maken. Je kunt onder andere to-do lijsten, lijsten met ideeën en lijsten met dingen die je later wilt doen maken. Noteren van to-do’s helpt om je hoofd leeg te maken. Want als je iets ergens op papier hebt staan hoef je het zelf niet meer te onthouden. Dat creëert een hoop rust en mentale ruimte.

Heb je het gevoel alle controle te verliezen? Zet dan eens alles rustig op een rijtje. Neem bewust wat tijd voor jezelf om na te denken en de dingen een plek te geven. Het leven is erg gehaast en chaotisch. Soms schiet het er hierdoor bij in om even rustig na te denken en informatie te verwerken.

Een andere manier om een gezonde mate van controle te behouden is door niet teveel hooi op je vork te nemen. Dit bereik je door te weten wat jouw prioriteiten zijn. Het is van belang om daarom duidelijke prioriteiten te stellen. Zodat jij weet wat voor jou echt belangrijk is. Dit maakt het makkelijk om nee te zeggen tegen andere dingen. Dat is overigens de tweede manier om ervoor te zorgen dat je niet overweldigd raakt; nee zeggen. Nee zeggen is voor veel mensen lastig. Je wilt namelijk iemand anders niet voor het hoofd stoten. Je bent bang om vriendschap of respect te verliezen als je voor jezelf opkomt. Lees vooral mijn artikel over grenzen stellen voor meer tips over dit onderwerp.

Controleverlies is vaak het gevolg van teveel ‘input’ (informatie, to-do’s, etc.) die in één keer op je dak belanden. Je voelt je overweldigd en weet niet waar te beginnen. Ik ben van mening dat het gezond is om al die input terug te dringen zodat je weer controle en overzicht in je leven hebt. Toch, zoals ik al eerder zei, bestaat 100% controle niet. Iedereen krijgt te maken met momenten in het leven dat de dingen niet gaan zoals je graag zou willen. Dat is nou eenmaal onderdeel van het leven. Soms is dat erg interessant, op andere momenten is het pijnlijk.

“Hoe kan ik leren loslaten ondanks mijn angst voor controleverlies?”

Dwing jezelf niet langer te geloven dat je jouw toekomst volledig kan bepalen. Er zullen dingen gebeuren waar je geen invloed op hebt. Juist door te focussen op de dingen waar je wel invloed op hebt kun je op die gebieden grote stappen maken.

Angsten overwinnen met NLP

Neuro Linguistisch Programmeren, of kortweg NLP, gaat over de manier waarop jij binnenkomende informatie verwerkt via je zintuigen, wat je daar vervolgens over denkt en wat je ermee doet. Door anders na te denken over bepaalde problemen kun je ongewenst gedrag omvormen tot gezondere, alternatieve benaderingen.

NLP kan worden ingezet om angsten te overwinnen. Ook de angst voor controleverlies kun je met Neuro Linguïstisch Programmeren verminderen of zelfs helemaal verwijderen.

Controleverlies confronteren met meditatie

Een andere, zeer effectieve methode om met angst om te leren gaan is meditatie. Je bent misschien niet zo’n ‘mindful type’. Ikzelf zag mij ook nooit zo. Totdat ik begon met mediteren om mij beter te kunnen concentreren. Ik zou zeggen, geef het een kans.

Meditatie is eigenlijk niets anders dan bewust je aandacht richten op iets. In veel gevallen richt je jouw aandacht op je ademhaling of een mantra. Meditatie is een krachtig middel om jezelf los te koppelen van jouw emoties. Wat ik daarmee bedoel is eigenlijk dat, door te mediteren, je inziet dat je gedachten hebt en dat je niet je gedachten bent.

Toen ik leerde mediteren werd het volgende voorbeeld gebruikt: Mediteren biedt het verschil tussen buiten in de storm staan, of vanuit je huis naar een storm buiten kijken. Zonder meditatie kan het voelen alsof je wordt overweldigd door allerlei emoties. Door dagelijks of wekelijks te mediteren leer je dat je gevoelens kunt observeren. Je leert van een afstandje te kijken, zonder dat je direct wordt meegesleurd allerlei kanten op. Dit is bijzonder handig als het gaat om angsten overwinnen.

Controleverlies verslaan door ontspanningstherapie

Door jouw angst om de controle te verliezen is je lichaam vaak onnodig gespannen. Al die spanning hoopt zich op in het lichaam. Ontspanningstherapie is een therapie die je kunt gebruiken om jouw lichaam weer tot rust te doen komen. Er zijn verschillende adem- of ontspanningstherapieën die worden toegepast in Nederland. Eén van de meest bekende methodes is de Methode van Dixhoorn. Alle therapieën hebben met elkaar gemeen dat het doel is om bewust te ontspannen en weer controle te krijgen over de spanning in je lichaam.

Wat is de methode van Dixhoorn?

Jan van Dixhoorn is de grondlegger van AOT (Adem- en Ontspanningstherapie). Zijn methode is eenvoudig en makkelijk toe te passen. In zijn methode staat adem, (ont)spanning, lichaamshouding en bewustzijn van het lichaam centraal.

R.E.T. om je angst voor controleverlies te verwijderen

Rationeel Emotieve Therapie, kortweg R.E.T., draait om het aanpakken van jouw denkpatronen. Ongezonde, irreële gedachten worden bestudeerd en omgevormd tot meer behulpzame, rationele gedachten. Bepaalde technieken die bij R.E.T. worden gebruikt zijn:

• Het onder ogen zien van je angst (immers, door je tegen jouw angst te verzetten groeit de angst),
• Je angst zo concreet mogelijk beschrijven,

In deze therapie wordt er gehandeld vanuit het oogpunt dat je zelf je gedachten kunt sturen. Hoe je je voelt en wat je doet worden bepaald door wat je denkt. En wat je denkt kun je zelf veranderen.

“Het zijn niet de dingen die in de wereld gebeuren waar wij van slag door raken, maar de gedachten daarover”. – Epicetus

Uiteindelijk draait het bij al deze therapieën om één ding: acceptatie.

Acceptatie als medicijn tegen controleverlies

Misschien zocht je naar dit artikel omdat je wilt leren hoe je de controle kunt behouden?

Of kwam je hier terecht omdat je zocht hoe je van jouw angst om de controle te verliezen af kunt komen?

Hoe dan ook, waarschijnlijk is de onderliggende motivatie dat het verliezen van controle tot veel stress kan leiden. Dus het echte probleem is wellicht het ongemak – de stress – die door het gebrek aan controle wordt veroorzaakt. Ik heb goed nieuws voor je, die stress kun je compleet wegnemen. Acceptatie is daarbij het sleutelwoord.

Wat is acceptatie?

Betekent acceptatie dat je zonder na te denken alles maar aanneemt voor waarheid? Nee, zeker niet.

Acceptatie betekent dat je ook nare, onprettige gevoelens toelaat. Iemand die kan accepteren weet dat sommige dingen niet te veranderen zijn. Zonder zinloos tegenstribbelen accepteert diegene een situatie zoals die is. Accepteren betekent ook dat je aanvaard dat je gevoelens en gedachten hebt. Emoties kunnen oproepen tot actie. Acceptatie is niet alleen passief wachten.

Ieder mens is bezig met het vergroten van plezier en het vermijden van pijn. Zo zitten we nou eenmaal in elkaar. Vaak betekent dit dat je jezelf verzet tegen dingen die ongemakkelijk of pijnlijk zijn. Maar dit gaat vaak ten koste van je geluk. Immers, door je te verzetten geef je toe dat iets niet is zoals je wilt. Die gedachte is vaak de oorzaak van een ongelukkig gevoel. Door iets te accepteren kun je het achter je laten, waardoor er mentale ruimte ontstaat voor nieuwe dingen.

Kan iedereen leren accepteren?

Iedereen kan leren accepteren. Dit betekent dat je situaties kan aanvaarden voor wat ze zijn. Makkelijk is het niet. Sommige dingen zijn moeilijk te accepteren. Het lastige is om de juiste balans te vinden tussen ‘passieve’ acceptatie (niks doen omdat iets eenmaal zo is) en ‘actieve’ acceptatie (inzien en aanvaarden dat je zelf iets kan doen om je situatie te verbeteren). Als life coach weet ik hier alles van.

Zullen we samen het thema van controleverlies aanpakken? Met als doel: minder stress, meer geluk.

Bronnen: Website: www.psychischegezondheid.nl, Website: www.methodevandixhoorn.com