Burn-out klachten bij (jonge) moeders?

Als je aan burn-out klachten denkt, dan wordt direct een link gelegd met het werk: Veel te veel werk, een vervelende baas, te lange reistijd door files of uitvallende treinen, te veel hooi op je vork nemen, etc. Allemaal factoren die op je werk kunnen leiden tot stress, chronische stress en later tot burn-out klachten.

Maar binnen een gezin is de werkende partner beslist niet de enige die last kan hebben van burn-out klachten. In veel gevallen wordt de thuisblijvende partner volledig vergeten. Waarom is dat eigenlijk? Want de thuisblijvende partner, in de veel gevallen de vrouw, heeft ook een volledige baan. Méér dan dat zelfs!

Natuurlijk hebben we het hier over de thuisblijvende partner die voor de kinderen moet zorgen. Over het algemeen een erg ondergewaardeerde job. Een erg drukke job, want niet alleen de kinderen moeten verzorgd worden, er is ook nog een huis om schoon te maken, boodschappen te doen, en (kleine en grote) monden te voeden.

Vind je het gek dat burn-out klachten ook steeds meer voorkomen bij thuiswerkende moeders? Maar toch horen we daar niet zoveel over. Waarom is dat toch?

Niemand wil natuurlijk toegeven dat het 7 dagen per week, dag en nacht, verzorgen van de kinderen, soms even te veel is. De omgeving zal het vaak niet begrijpen, want de hele dag bij je kinderen zijn, zonder de druk van werk en een baas die over je schouder meekijkt, is toch de mooiste ‘baan’ ter wereld?

Tuurlijk, Laten we niet vergeten dat dit een fantastische tijd is: Je brengt veel tijd door met je kids, en dat is een periode wat voor iedereen erg belangrijk is. Maar het is een drukke periode. Een stressvolle periode. Een periode die heel snel om kan slaan naar een drama waarin je alleen maar gestrest bent, staat te schreeuwen tegen de kinderen, en geen aandacht meer hebt voor je partner.

Je relatie gaat er aan onderdoor, om dan nog maar te zwijgen over het gebrek aan activiteiten tussen de lakens. Hoe lang is het ook al weer geleden dat jullie seks hebben gehad? Aandacht voor elkaar? Een romantische avond?

Parentale burn-out klachten

De tekenen van een aankomende burn-out zijn niet altijd voor de hand liggend. Het sluipt in je leven, en je lichaam past zich gemakkelijk aan, zodat we de signalen gemakkelijk missen.

Herken jij de volgende burn-out klachten?

Chronisch moe

We zijn allemaal wel eens moe, en zeker als je net een kleine hebt gekregen waar je al je energie in stopt. Maar écht chronische vermoeidheid is iets anders: Normaal gesproken kun je de hele nacht goed slapen, maar als de wekker gaat voel je de angst. De angst voor alles wat er die dag aan staat te komen. De vermoeidheid zit overal in je lijf, je voelt pijn in je spieren, en je sleept jezelf door de dag alsof je een combinatie van een griepaanval en een jetlag hebt. Onbegrijpelijk, want je hebt toch netjes 7 uur geslapen?

In een volgend stadium wordt je één of meerdere keren in de nacht wakker, en begint je alles in je hoofd te tollen. Je zou kunnen huilen van uitputting. Je bent op dat moment gewoon té moe om weer in slaap te kunnen vallen.

Je praat dit gevoel goed door te denken dat iedereen tegenwoordig moe is, en dat het na de komende vakantie wel weer over zal zijn.

Geen rust tijdens je vakantie

En als je dan eindelijk op vakantie gaat, heb je nog geen rust. Je bent nog maar net geland op Ibiza, en je wordt ziek. Heel erg ziek. Dit wordt ook wel de ‘vakantieziekte’ genoemd:

Je immuunsysteem herkend de dagelijkse druk, en zorgt er zo lang mogelijk voor dat je gewoon niet ziek kunt worden. Daar heb je gewoon geen tijd voor. Maar tijdens de vakantie gaat je immuunsysteem ook een beetje van de rust genieten. Er is geen druk meer, geen deadline. Het gevolg: Alle opgekropte bacteriën en virussen grijpen nu hun kans en gaan weelderig tieren. Je wordt dus ziek!

Zelf denk je dat je ziek bent omdat je in het buitenland bent, en vliegtuigen zitten toch altijd vol met vreemde bacteriën en virussen?

Op het moment dat je weer thuiskomt, heb je het gevoel dat je nooit vakantie hebt gehad.

De hormonale hel

Tijdens je zwangerschap en de periode daarna zijn al je hormonen volledig op hol geslagen. Dit, gecombineerd met je menstruatiecyclus, zorgt er voor dat je van de ene emotie naar de andere geslingerd.

Deze hormonale hel staat ook aan de basis van je gebrek aan libido. Je hebt gewoon geen zin in seks, of wat voor intimiteit dan ook, met je partner.

Je praat het zelf goed door te zeggen dat je ‘ouder wordt’, en dat je binnenkort wel even naar je huisarts zal gaan. Maar die afspraak zal er nooit komen, en je rommelt gewoon door.

Geen zin (meer) in seks

Natuurlijk houd je van je partner, maar als je chronisch moe bent, en last hebt van die hormonale hel, is niet moeilijk om keuzes te maken: Als het gaat om de keuze tussen seks of een half uur langer slapen, dan wint iedere keer weer de behoefte aan slaap.

Zelf praat je het goed door te denken dat de seksuele activiteit na een poosje daalt. Jullie hebben minder seks, en zijn al snel het plezier en het verlangen van het begin vergeten.

Verhoogd alcoholgebruik

Een wijntje is altijd lekker. Je dronk altijd één glaasje rode wijn bij het eten in het weekend. Inmiddels is dit glaasje wijn ook aanwezig bij de dagelijkse hap, en in veel gevallen blijft het niet bij eentje. Heb je jezelf er onlangs op betrapt dat je in de ochtend al aan een wijntje staat te nippen? Om, zoals je het zelf goedpraat, je zenuwen tot bedaren te brengen?

Voor je het weet gaat dit uit de hand lopen, en drink je al snel een fles per dag. Dat klinkt veel, maar dat zijn ‘maar’ 5 glazen.

Zelf praat je dit verhoogde alcoholgebruik goed door te zeggen dat rode wijn goed is voor je gezondheid. (Wordt inderdaad over het algemeen aangenomen, maar alléén als het beperkt wordt tot één glaasje per dag!)

Ontspannen is niet meer mogelijk

Je hebt er steeds meer moeite mee om afstand te nemen. Zelfs al ben je een avondjes weg met je partner, en de kinderen zijn bij hun grootouders, heb je nog steeds moeite om gewoon lekker te ontspannen. Je checkt iedere 2 minuten je telefoon, want “je weet maar nooit of er problemen zijn”, en in je gedachten ben je bij je kinderen, hopende dat ze inderdaad goed hun tanden poetsen voor het naar bed gaan.

Je voelt je constant schuldig

Je wilt graag alles goed doen, eigenlijk té goed. Maar steeds meer merk je dat je veel dingen maar half kunt doen. Een gebrek aan tijd, té veel hooi op je vork nemen, en vooral je perfectionistische instelling, staan aan de basis van een steeds sterker wordend schuldgevoel. Je voelt je schuldig omdat je niet 24 uur per dag klaar kunt staan voor je kinderen, schuldig omdat je die theateravond van je oudste moet missen, omdat je voor de jongste geen oppas kon krijgen. Schuldgevoelens zijn heel normaal, het forceert jezelf om jezelf te reorganiseren. Maar als schuldgevoel de overhand begint te krijgen, zal dit jouw zelfcorrigerende vermogen volledig blokkeren.

Waar je ooit van genoot, doe je niet meer…

Ooit genoot je er van om samen met je partner uren lang te babbelen en te fantaseren, je vond het heerlijk om lekker te koken voor vrienden. Ook was de wekelijkse yoga-les en een bezoek aan de bioscoop onontbeerlijk voor je welzijn. Ook een dagje winkelen met vriendinnen, een concert, of een weekendje weg, stond regelmatig op het programma. Je leefde!

En nu? Terwijl je dit leest ga je misschien beseffen dat je inmiddels helemaal niets meer doet. Nogmaals: Helemaal niets!

Denk hier eens goed over na: Natuurlijk moest je keuzes maken, omdat de kids nu eenmaal tijd kosten. Maar… helemaal niks meer?

Meer fantasie dan daden

Je besteedt steeds meer tijd aan het fantaseren over een ander leven. Je stelt je voor hoe het zou zijn om een B&B te beginnen in een natuurstenen huis in Frankrijk. Weg van alle drukte, weg van het volle Nederland. Ook ga je steeds meer lezen over vrouwen die een soortgelijke stap wél hebben genomen, en hun leven op een goede manier hebben veranderd.

Waarschijnlijk ga je zo’n soort fantasie nooit realiseren, maar alleen al het feit om daarover na te denken windt je op. Je hebt zin om alles achter je te laten, en je leven opnieuw te beginnen.

Wapen jezelf tegen burn-out klachten!

Vooral nieuwe moeders moeten zich vanaf het begin goed wapenen tegen het spook van een burn-out. Een spook wat altijd op de loer ligt. Dit zijn de dingen die je kunt doen om jezelf niet meer het gevoel te geven dat je alléén maar een fulltime kinderverzorgster bent, zonder het recht op pauzes en vrije dagen. 24 uur per dag, 7 dagen per week:

Verzamel positieve mensen om je heen

Natuurlijk probeer je een groep mensen om je heen te verzamelen. Mensen waar je een beroep op kunt doen wanneer je het even niet red. Al was het alleen maar om even op te passen terwijl jij even wat buitenshuis moet regelen waar je even heen kleine koters bij kunt gebruiken. Maar als deze mensen niet achter je staan, en jouw ideeën en aanpak niet respecteren, dan zal dit aan je gaan vreten. Je hebt steeds weer al jouw energie nodig om jezelf te ‘verdedigen’ voor de keuzes die jij maakt.

Natuurlijk heb je het niet altijd voor het kiezen, maar vermijd deze mensen die een, voor jou, negatieve invloed hebben. Dit vereist soms moedige beslissingen, want het gaat vaak over je naasten: Je schoonmoeder die alleen maar ‘advies’ wil geven, je vriendin die alleen maar over haarzelf praat, of die buurvrouw die alleen maar staat te roddelen over jou. Allemaal mensen die je op dit moment even niet kunt gebruiken.

Maak contact met mensen die weten wat jij nu doormaakt, die jouw beslissingen en handelingen kunnen respecteren, en die er voor je kunnen zijn. Denk hierbij aan moeders uit je straat of via de school van je oudste. Ook familieleden kunnen waardevolle supporters zijn, maar maak hen wel duidelijk dat jij je eigen keuzes maakt, en niet altijd gediend bent van ‘goed advies’.

Zet jezelf op de eerste plaats

Als je een nieuwbakken moeder vraagt wat op de eerste plaats staat in het gezin, zullen 9 van de 10 moeders antwoorden: “… De kids natuurlijk! …”

Dit is heel begrijpelijk, maar de kinderen zouden op de tweede plaats moeten komen. Jijzelf zou op die eerste plaats moeten staan. Waarom?

Jij bent de motor van het huishouden, jij bent diegene die de kinderen eten moet geven, jij bent verantwoordelijk voor hun welzijn en gezondheid. Een gigantische verantwoordelijk, maar dat kun je alleen maar doen als jij jezelf op de eerste plaats zet, dat jij goed voor jezelf zorgt. Alleen op die manier ben je in staat om je kinderen te verzorgen en hen een goede start en een zorgeloze jeugd te kunnen bezorgen.

Jezelf op de eerste plaats zetten wil natuurlijk niet zeggen dat je niet meer voor je gezin en voor kinderen moet zorgen, en alléén maar doet wat goed voor jou is. Jezelf op de eerste plaats zetten betekent eenvoudigweg dat jij de motor van het huishouden bent, en dat jij die motor goed moet onderhouden, anders zal het hele gezin eronder lijden.

Begin bijvoorbeeld een nieuwe hobby, of pak een oude hobby weer op. Ga een cursus volgen, of probeer een deeltijdbaan aan huis. Het zijn juist deze kleine dingetjes die je voor je mentale welzijn kunt doen om een burn-out te voorkomen.

Natuurlijk ga je nu die opmerking maken dat je daar allemaal helemaal geen tijd voor hebt. Begrijpelijk, maar daar heb je nu juist je supportgroep voor. Laat hen helpen om zo nu en dan jouw eigen dingen te kunnen doen.

Neem de tijd met je partner

Ook al is je partner de hele dag weg, toch is zijn rol heel belangrijk. Niet alleen voor de kleine, maar juist ook voor jou.

Het is natuurlijk heel gemakkelijk om je relatie even op een laag pitje te zetten, want je hebt wel andere dingen aan je hoofd. Maar dat is een slechte keuze. Hoe moe jullie aan het einde van de dag ook zijn, neem de tijd voor elkaar. Praat niet alleen over de kinderen, maar ook over zijn werk, over de buurtjes, over jullie fantasieën, dromen. Kortom, alles wat je bezighoudt.

Ook is het belangrijk om lichamelijk contact te hebben. Natuurlijk zijn jullie uitgeput als jullie naar bed gaan, maar neem toch even tijd om elkaar te verwennen. Juist, ik heb het over seks. Misschien moet je er nu even helemaal niet aan denken, maar deze vorm van contact is wel ontzettend belangrijk voor je relatie. Daarnaast is dit goed voor jullie mentale welzijn, het geeft een goed gevoel!

Zorg ook voor een lekker etentje met z’n tweetjes, een romantische avond. Breng de kinderen even een nachtje of een weekend bij iemand van je supportgroep, en ga er even tussenuit. Even wat anders, even de batterij opladen.

Laat je partner zijn deel doen

Op het moment dat je partner thuiskomt uit het werk, geef hem dan even de tijd om op adem te komen. Daarna zal ook hij bij moeten springen, want de namiddag en de avond is hét moment om de zorg te delen.

Veel partners willen heel graag die rol vervullen, maar voelen zich vaak ‘indringers’ in hun eigen gezin. Dit gevoel komt uit het feit dat ze steeds weer commentaar krijgen als ze de dingen niet doen zoals jij gewend bent: Niet dezelfde houding bij het voeden, of een andere manier om hun pyjama aan te trekken.

Neem even wat afstand, en laat je partner zijn ding doen, op zijn manier. Het maakt niet uit of je kind vanavond gaat slapen in die afschuwelijke gele pyjama, terwijl je die leuke groene met lieveheersbeestjes klaargelegd had. Is allemaal niet belangrijk.

Op deze manier voelt je partner zich geen ‘indringer’ meer, en zal het steeds soepeler gaan verlopen. Ook zal deze teamspirit jullie relatie sterker maken.

Ga lekker slapen

Vaak wordt aangenomen dat een burn-out bij jonge moeders alléén maar het gevolg is van slaapgebrek. Het is waar dat een gebrek aan slaap een belangrijke oorzaak kan zijn, maar dit kan op ieder moment gebeuren, ongeacht de leeftijd van je kids.

Je kids hebben hun slaap nodig, en op het moment dat ze de hele nacht doorslapen, is het aan jou om daar van te profiteren. Neem je rust, want met slaapgebrek ben jij niet in staat om de volgende dag alle uitdagingen weer aan te kunnen gaan.

Zeg ook eens ‘nee’

Hoe graag je ook wilt, je bent beslist geen ‘supermoeder’. Je kunt niet alles doen, en de enige manier om dat in goede banen te leiden is door veel vaker duidelijk ‘nee’ te zeggen.

Je gaat je misschien schuldig voelen, maar dat is niet het juiste gevoel hierbij. Weet je nog? Jezelf op de eerst plaats zetten is niet alleen belangrijk voor jezelf, maar vooral ook voor je kleine.

Overigens geld dit niet alleen voor jezelf, maar ook voor je kinderen. Het is onmogelijk om je oudste dochter om 4 uur af te zetten bij dansles, om daarna een bekeuring te riskeren omdat je zoontje een half uur later moet voetballen. Daarna boodschappen doen, waarna je de kinderen in dezelfde volgorde weer op moet halen.

Té strak plannen van de activiteiten van je kinderen kan heel snel leiden tot een burn-out, dus weet wanneer je ‘nee’ moet zeggen tegen je kinderen. Er is altijd een volgend seizoen voor een sport of een activiteit.

Laat je kinderen méér zelf doen

Soms is het gemakkelijker en sneller om alles voor je kinderen te doen, dan het ze zelf te laten doen. Maar het opvoeden van een onafhankelijk kind dat het concept ‘verantwoordelijkheid’ begrijpt, begint al heel vroeg.

Dus laat je kind zijn of haar eigen sinaasappelsap uit de koelkast pakken, in te gieten, en weer terug te zetten in de koelkast (dit laatste is ook erg belangrijk!). Natuurlijk zal er gemorst worden, maar ook dat kan je kind zelf opruimen. Je kind zal trots zijn op deze prestatie, ook al is het niet perfect. Beetje bij beetje zal je kind steeds grotere verantwoordelijkheden op zich kunnen (en willen) nemen. Hoe meer je kind dit doet, hoe gemakkelijker voor jezelf. Alle kleine beetjes helpen!

Neem een vrije dag

Jazeker, je leest het goed: Ook als (jonge) moeder heb je recht op vrije dagen. Om dit te realiseren, kun je een beroep doen op je supportgroep. Ook je partner kan hierin een rol spelen als jouw vrije dag in een weekend valt.

Gebruik die dag niet om boodschappen te doen, of van alles te regelen. Nee, gebruik deze vrije dag voor jezelf! Verwen jezelf bijvoorbeeld (met vriendinnen) met een heerlijk bezoekje aan de sauna, of ga een dagje uit met je partner.

En dan nog dit…

Waarschijnlijk heb je, tijdens het lezen van bovenstaande oplossingen, steeds gedacht dat dit allemaal gemakkelijker gezegd is, dan gedaan. Dat is helemaal waar, dat ga ik direct toegeven.

Maar als je niks probeert, dan weet je in ieder geval zeker dat er niets gaat veranderen en dat je uiteindelijk in een stevige burn-out gaat belanden. Is dat wat je wilt?

Toegegeven, het is een lastig traject om uit dat diepe dal te klauteren. Voor de een gemakkelijker dan voor de ander.

Ik kan je hiermee verder helpen.